• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

بکر بن عبدالله مزنی بصری

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


بَکر بن عبدالله مُزَنی بصری، مکنّی به ابوعبدالله، محدث و فقیه قرن اول و دوم است.


از نسبت او (بصری) چنین برمی آید که در بصره متولد شده ولی زمان تولدش دانسته نیست.
[۱] محمد بن احمد ذهبی، سیر اعلام النّبلاء، ج۴، ص۵۳۲، چاپ شعیب ارنووط و مأمون صاغرجی، بیروت ۱۴۰۲/۱۹۸۲.


ابونعیم
[۲] احمد بن عبدالله ابونعیم، حلیة الاولیاء و طبقات الا صفیاء، ج۲، ص۲۲۴، بیروت ۱۳۸۷/۱۹۶۷.
به نقل از ابوبکر آجری، وی را از قبیله بنی ثَقیف دانسته است، در صورتی که سایر منابع در این باره نظری نداده‌اند، تنها ابن سعد
[۳] ابن سعد، کتاب طبقات الکبیر، ج۷، قسم ۱، ص۱۵۲، چاپ ادوارد سخو، لیدن ۱۳۲۱ـ۱۳۴۷/۱۹۰۴ـ۱۹۴۰، چاپ افست تهران.
گزارش کرده است که وی از جانب مادرش برادری داشته به نام خطّاب بن جبیر ثقفی.
ابوالحجاج مزّی
[۴] یوسف بن عبدالرحمان مزّی، تهذیب الکامل فی اسماء الرّجال، ج۴، ص۲۱۸، بیروت ۱۴۰۳ ـ ۱۴۰۵/ ۱۹۸۳ ـ ۱۹۸۵.
نیز خطّاب بن جبیر ثقفی را از مشایخ بکر بن عبدالله شمرده است.
شاید انتساب وی به قبیله بنی ثقیف بر همین اساس بوده باشد.

وی از کسانی مثل مغیرة بن شعبة ، ابن عباس ، ابن عمر ، انس بن مالک ، ابورافع صائغ و بسیاری دیگر از اتباع تابعان حدیث شنید
[۵] احمد بن عبدالله ابونعیم، حلیة الاولیاء و طبقات الا صفیاء، ج۲، ص۲۳۰، بیروت ۱۳۸۷/۱۹۶۷.
[۶] محمد بن احمد ذهبی، سیر اعلام النّبلاء، ج۴، ص۵۳۲، چاپ شعیب ارنووط و مأمون صاغرجی، بیروت ۱۴۰۲/۱۹۸۲.
[۷] یوسف بن عبدالرحمان مزّی، تهذیب الکامل فی اسماء الرّجال، ج۴، ص۲۱۷، بیروت ۱۴۰۳ ـ ۱۴۰۵/ ۱۹۸۳ ـ ۱۹۸۵.
[۸] ابن عماد، شذرات الذّهب فی اخبار من ذهب، ج۱، ص۱۳۵، بیروت ۱۳۹۹/۱۹۷۹.
سپس به عنوان محدّثی که جمعی از مشایخ بزرگ از گروه اتباع را درک کرده بود، به نشر شنیده‌های خود پرداخت.

محدثان بسیاری از وی حدیث شنیده و روایت کرده‌اند.
از جمله راویان او عاصم ، قتاده ، ابن فضاله ودیگران، که خود از محدثان بزرگ بوده‌اند، قابل ذکرند.
[۹] ابن سعد، کتاب طبقات الکبیر، ج۷، قسم ۱، ص۱۵۳، چاپ ادوارد سخو، لیدن ۱۳۲۱ـ۱۳۴۷/۱۹۰۴ـ۱۹۴۰، چاپ افست تهران.
[۱۰] یوسف بن عبدالرحمان مزّی، تهذیب الکامل فی اسماء الرّجال، ج۴، ص۲۱۷ـ ۲۱۸، بیروت ۱۴۰۳ ـ ۱۴۰۵/ ۱۹۸۳ ـ ۱۹۸۵.


وی از محدثانی است که مورخان او را ستوده و توثیق کرده‌اند؛ ابن سعد
[۱۱] ابن سعد، کتاب طبقات الکبیر، ج۷، قسم ۱، ص۱۵۲، چاپ ادوارد سخو، لیدن ۱۳۲۱ـ۱۳۴۷/۱۹۰۴ـ۱۹۴۰، چاپ افست تهران.
[۱۲] یوسف بن عبدالرحمان مزّی، تهذیب الکامل فی اسماء الرّجال، ج۴، ص۲۱۷ـ ۲۱۸، بیروت ۱۴۰۳ ـ ۱۴۰۵/ ۱۹۸۳ ـ ۱۹۸۵.
ضمن توثیق او می‌گوید: مزنی کثیرالحدیث بود.

۵.۱ - جوان بصره

مزنی را با حسن بصری و ابن سیرین یاد می‌کنند؛ سلیمان تَیمی، که خود از راویان مزنی است، حسن بصری را پیر بصره، و بکر مزنی را جوان بصره خوانده است.
[۱۳] ابن سعد، کتاب طبقات الکبیر، ج۷، قسم ۱، ص۱۵۲، چاپ ادوارد سخو، لیدن ۱۳۲۱ـ۱۳۴۷/۱۹۰۴ـ۱۹۴۰، چاپ افست تهران.
[۱۴] محمد بن احمد ذهبی، سیر اعلام النّبلاء، ج۴، ص۵۳۲، چاپ شعیب ارنووط و مأمون صاغرجی، بیروت ۱۴۰۲/۱۹۸۲.


۵.۲ - مستجاب الدعوة

ذهبی
[۱۵] محمد بن احمد ذهبی، سیر اعلام النّبلاء، ج۴، ص۵۳۵، چاپ شعیب ارنووط و مأمون صاغرجی، بیروت ۱۴۰۲/۱۹۸۲.
به نقل از حمیدالطَویل، شاگرد مزنی، وی را مستجاب الدعوة دانسته است.

عبدالله بن بکر مزنی، فرزند مزنی، از خواهرش نقل می‌کند که گفته است: پدر تصمیم گرفته بود که هر گاه دو نفر درباره «قَدَر» نزاع کنند، فوراً دو رکعت نماز بخواند و این سخن دلالت بر این دارد که در آن روز مکتب قدریّه بر بصره حاکم بوده است.
[۱۶] محمد بن احمد ذهبی، سیر اعلام النّبلاء، ج۴، ص۵۳۳، چاپ شعیب ارنووط و مأمون صاغرجی، بیروت ۱۴۰۲/۱۹۸۲.
[۱۷] احمد بن عبدالله ابونعیم، حلیة الاولیاء و طبقات الا صفیاء، ج۲، ص۲۲۵، بیروت ۱۳۸۷/۱۹۶۷.


وی شخصی زاهد و پارسا بوده است.

۷.۱ - حالات عارفانه

بعضی از مطالب و بیانات عارفانه و زاهدانه او در منابع ثبت شده است.
[۱۸] ابن سعد، کتاب طبقات الکبیر، ج۷، قسم ۱، ص۱۵۳، چاپ ادوارد سخو، لیدن ۱۳۲۱ـ۱۳۴۷/۱۹۰۴ـ۱۹۴۰، چاپ افست تهران.
[۱۹] محمد بن احمد ذهبی، سیر اعلام النّبلاء، ج۴، ص۵۳۳، چاپ شعیب ارنووط و مأمون صاغرجی، بیروت ۱۴۰۲/۱۹۸۲.
[۲۰] احمد بن عبدالله ابونعیم، حلیة الاولیاء و طبقات الا صفیاء، ج۲، ص۲۲۵، بیروت ۱۳۸۷/۱۹۶۷.

زمانی وی را برای تَصَدّی مقام قضا دعوت کردند، ولی او آن را نپذیرفت.
[۲۱] ابن سعد، کتاب طبقات الکبیر، ج۷، قسم ۱، ص۱۵۳، چاپ ادوارد سخو، لیدن ۱۳۲۱ـ۱۳۴۷/۱۹۰۴ـ۱۹۴۰، چاپ افست تهران.
[۲۲] محمد بن احمد ذهبی، سیر اعلام النّبلاء، ج۴، ص۵۳۴ ـ ۵۳۵، چاپ شعیب ارنووط و مأمون صاغرجی، بیروت ۱۴۰۲/۱۹۸۲.


۷.۲ - هم‌نشینی با فقراء

مزنی با این‌که از اغنیای عصر خود بود، بیشتر در مجمع فقرا و مساکین می‌نشست و برای آنان حدیث می‌گفت و از این عمل اظهار رضایت می‌کرد.
[۲۳] محمد بن احمد ذهبی، سیر اعلام النّبلاء، ج۴، ص۵۳۴ ـ ۵۳۵، چاپ شعیب ارنووط و مأمون صاغرجی، بیروت ۱۴۰۲/۱۹۸۲.
[۲۴] ابن سعد، کتاب طبقات الکبیر، ج۷، قسم ۱، ص۱۵۳، چاپ ادوارد سخو، لیدن ۱۳۲۱ـ۱۳۴۷/۱۹۰۴ـ۱۹۴۰، چاپ افست تهران.
[۲۵] احمد بن عبدالله ابونعیم، حلیة الاولیاء و طبقات الا صفیاء، ج۲، ص۲۲۷، بیروت ۱۳۸۷/۱۹۶۷.


سال درگذشت او را ۱۰۶ یا ۱۰۸ ثبت کرده‌اند
[۲۶] ابن عماد، شذرات الذّهب فی اخبار من ذهب، ج۱، ص۱۳۵، بیروت ۱۳۹۹/۱۹۷۹.
[۲۷] محمد بن اسماعیل بخاری جعفی، کتاب التّاریخ الکبیر، ج۱، قسم ۲، ص۹۰، بیروت ۱۴۰۷/ ۱۹۸۶.
[۲۸] یوسف بن عبدالرحمان مزّی، تهذیب الکامل فی اسماء الرّجال، ج۴، ص۲۱۷ـ ۲۱۸، بیروت ۱۴۰۳ ـ ۱۴۰۵/ ۱۹۸۳ ـ ۱۹۸۵.
به عقیده ابن سعد ۱۰۸ درست‌تر است.
[۲۹] ابن سعد، کتاب طبقات الکبیر، ج۷، قسم ۱، ص۱۵۳، چاپ ادوارد سخو، لیدن ۱۳۲۱ـ۱۳۴۷/۱۹۰۴ـ۱۹۴۰، چاپ افست تهران.


(۱) ابن سعد، کتاب طبقات الکبیر، چاپ ادوارد سخو، لیدن ۱۳۲۱ـ۱۳۴۷/۱۹۰۴ـ۱۹۴۰، چاپ افست تهران.
(۲) ابن عماد، شذرات الذّهب فی اخبار من ذهب، بیروت ۱۳۹۹/۱۹۷۹.
(۳) احمد بن عبدالله ابونعیم، حلیة الاولیاء و طبقات الا صفیاء، بیروت ۱۳۸۷/۱۹۶۷.
(۴) محمد بن اسماعیل بخاری جعفی، کتاب التّاریخ الکبیر، بیروت ۱۴۰۷/ ۱۹۸۶.
(۵) محمد بن احمد ذهبی، سیر اعلام النّبلاء، چاپ شعیب ارنووط و مأمون صاغرجی، بیروت ۱۴۰۲/۱۹۸۲.
(۶) یوسف بن عبدالرحمان مزّی، تهذیب الکامل فی اسماء الرّجال، بیروت ۱۴۰۳ ـ ۱۴۰۵/ ۱۹۸۳ ـ ۱۹۸۵.

۱. ↑ محمد بن احمد ذهبی، سیر اعلام النّبلاء، ج۴، ص۵۳۲، چاپ شعیب ارنووط و مأمون صاغرجی، بیروت ۱۴۰۲/۱۹۸۲.
۲. ↑ احمد بن عبدالله ابونعیم، حلیة الاولیاء و طبقات الا صفیاء، ج۲، ص۲۲۴، بیروت ۱۳۸۷/۱۹۶۷.
۳. ↑ ابن سعد، کتاب طبقات الکبیر، ج۷، قسم ۱، ص۱۵۲، چاپ ادوارد سخو، لیدن ۱۳۲۱ـ۱۳۴۷/۱۹۰۴ـ۱۹۴۰، چاپ افست تهران.
۴. ↑ یوسف بن عبدالرحمان مزّی، تهذیب الکامل فی اسماء الرّجال، ج۴، ص۲۱۸، بیروت ۱۴۰۳ ـ ۱۴۰۵/ ۱۹۸۳ ـ ۱۹۸۵.
۵. ↑ احمد بن عبدالله ابونعیم، حلیة الاولیاء و طبقات الا صفیاء، ج۲، ص۲۳۰، بیروت ۱۳۸۷/۱۹۶۷.
۶. ↑ محمد بن احمد ذهبی، سیر اعلام النّبلاء، ج۴، ص۵۳۲، چاپ شعیب ارنووط و مأمون صاغرجی، بیروت ۱۴۰۲/۱۹۸۲.
۷. ↑ یوسف بن عبدالرحمان مزّی، تهذیب الکامل فی اسماء الرّجال، ج۴، ص۲۱۷، بیروت ۱۴۰۳ ـ ۱۴۰۵/ ۱۹۸۳ ـ ۱۹۸۵.
۸. ↑ ابن عماد، شذرات الذّهب فی اخبار من ذهب، ج۱، ص۱۳۵، بیروت ۱۳۹۹/۱۹۷۹.
۹. ↑ ابن سعد، کتاب طبقات الکبیر، ج۷، قسم ۱، ص۱۵۳، چاپ ادوارد سخو، لیدن ۱۳۲۱ـ۱۳۴۷/۱۹۰۴ـ۱۹۴۰، چاپ افست تهران.
۱۰. ↑ یوسف بن عبدالرحمان مزّی، تهذیب الکامل فی اسماء الرّجال، ج۴، ص۲۱۷ـ ۲۱۸، بیروت ۱۴۰۳ ـ ۱۴۰۵/ ۱۹۸۳ ـ ۱۹۸۵.
۱۱. ↑ ابن سعد، کتاب طبقات الکبیر، ج۷، قسم ۱، ص۱۵۲، چاپ ادوارد سخو، لیدن ۱۳۲۱ـ۱۳۴۷/۱۹۰۴ـ۱۹۴۰، چاپ افست تهران.
۱۲. ↑ یوسف بن عبدالرحمان مزّی، تهذیب الکامل فی اسماء الرّجال، ج۴، ص۲۱۷ـ ۲۱۸، بیروت ۱۴۰۳ ـ ۱۴۰۵/ ۱۹۸۳ ـ ۱۹۸۵.
۱۳. ↑ ابن سعد، کتاب طبقات الکبیر، ج۷، قسم ۱، ص۱۵۲، چاپ ادوارد سخو، لیدن ۱۳۲۱ـ۱۳۴۷/۱۹۰۴ـ۱۹۴۰، چاپ افست تهران.
۱۴. ↑ محمد بن احمد ذهبی، سیر اعلام النّبلاء، ج۴، ص۵۳۲، چاپ شعیب ارنووط و مأمون صاغرجی، بیروت ۱۴۰۲/۱۹۸۲.
۱۵. ↑ محمد بن احمد ذهبی، سیر اعلام النّبلاء، ج۴، ص۵۳۵، چاپ شعیب ارنووط و مأمون صاغرجی، بیروت ۱۴۰۲/۱۹۸۲.
۱۶. ↑ محمد بن احمد ذهبی، سیر اعلام النّبلاء، ج۴، ص۵۳۳، چاپ شعیب ارنووط و مأمون صاغرجی، بیروت ۱۴۰۲/۱۹۸۲.
۱۷. ↑ احمد بن عبدالله ابونعیم، حلیة الاولیاء و طبقات الا صفیاء، ج۲، ص۲۲۵، بیروت ۱۳۸۷/۱۹۶۷.
۱۸. ↑ ابن سعد، کتاب طبقات الکبیر، ج۷، قسم ۱، ص۱۵۳، چاپ ادوارد سخو، لیدن ۱۳۲۱ـ۱۳۴۷/۱۹۰۴ـ۱۹۴۰، چاپ افست تهران.
۱۹. ↑ محمد بن احمد ذهبی، سیر اعلام النّبلاء، ج۴، ص۵۳۳، چاپ شعیب ارنووط و مأمون صاغرجی، بیروت ۱۴۰۲/۱۹۸۲.
۲۰. ↑ احمد بن عبدالله ابونعیم، حلیة الاولیاء و طبقات الا صفیاء، ج۲، ص۲۲۵، بیروت ۱۳۸۷/۱۹۶۷.
۲۱. ↑ ابن سعد، کتاب طبقات الکبیر، ج۷، قسم ۱، ص۱۵۳، چاپ ادوارد سخو، لیدن ۱۳۲۱ـ۱۳۴۷/۱۹۰۴ـ۱۹۴۰، چاپ افست تهران.
۲۲. ↑ محمد بن احمد ذهبی، سیر اعلام النّبلاء، ج۴، ص۵۳۴ ـ ۵۳۵، چاپ شعیب ارنووط و مأمون صاغرجی، بیروت ۱۴۰۲/۱۹۸۲.
۲۳. ↑ محمد بن احمد ذهبی، سیر اعلام النّبلاء، ج۴، ص۵۳۴ ـ ۵۳۵، چاپ شعیب ارنووط و مأمون صاغرجی، بیروت ۱۴۰۲/۱۹۸۲.
۲۴. ↑ ابن سعد، کتاب طبقات الکبیر، ج۷، قسم ۱، ص۱۵۳، چاپ ادوارد سخو، لیدن ۱۳۲۱ـ۱۳۴۷/۱۹۰۴ـ۱۹۴۰، چاپ افست تهران.
۲۵. ↑ احمد بن عبدالله ابونعیم، حلیة الاولیاء و طبقات الا صفیاء، ج۲، ص۲۲۷، بیروت ۱۳۸۷/۱۹۶۷.
۲۶. ↑ ابن عماد، شذرات الذّهب فی اخبار من ذهب، ج۱، ص۱۳۵، بیروت ۱۳۹۹/۱۹۷۹.
۲۷. ↑ محمد بن اسماعیل بخاری جعفی، کتاب التّاریخ الکبیر، ج۱، قسم ۲، ص۹۰، بیروت ۱۴۰۷/ ۱۹۸۶.
۲۸. ↑ یوسف بن عبدالرحمان مزّی، تهذیب الکامل فی اسماء الرّجال، ج۴، ص۲۱۷ـ ۲۱۸، بیروت ۱۴۰۳ ـ ۱۴۰۵/ ۱۹۸۳ ـ ۱۹۸۵.
۲۹. ↑ ابن سعد، کتاب طبقات الکبیر، ج۷، قسم ۱، ص۱۵۳، چاپ ادوارد سخو، لیدن ۱۳۲۱ـ۱۳۴۷/۱۹۰۴ـ۱۹۴۰، چاپ افست تهران.


دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بکر بن عبدالله مزنی بصری»، شماره۱۲۲۴.    


رده‌های این صفحه : تراجم | حدیث شناسی | علمای اهل سنت | علمای قرن دوم | علمای قرن سوم | محدثین اهل سنت
جعبه ابزار