بٰاطِنُ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بٰاطِنُ:(وَ الظّاهِرُ وَ الْباطِنُ) «بٰاطِنُ» (به کسر طاء) از به معنای پنهان است. باطن از
اسماء حسنی است به شرطی که با ظاهر یک جا گفته شود.
توصيف به
ظاهر و
باطن نيز تعبير ديگرى از احاطه وجودى او نسبت به همه چيز است، از همه چيز ظاهرتر است چرا كه آثارش همه جا را گرفته، و از همه چيز مخفى‌تر است چون كه ذاتش بر كسى روشن نيست.
به موردی از کاربرد «بَطَنَ» در قرآن، اشاره می‌شود:
(هُوَ الْأَوَّلُ وَ الْآخِرُ وَ الظّاهِرُ وَ الْباطِنُ وَ هُوَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَليمٌ) «اوست
اوّل و
آخر و
پیدا و
پنهان ؛ و او به هر چيز داناست.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: هر چيزى را كه ما ظاهر
فرض كنيم خدا ظاهرتر از آن است به خاطر احاطه‌اى كه قدرتش بر آن چيز دارد، و چون احاطه دارد پس از جهت
ظهور هم مافوق آن است، پس خدا ظاهر است، نه آن چيزى كه ما ظاهرش فرض كرديم، و همچنين هر چيزى كه
باطن فرض شود خدا به خاطر احاطه قدرتش بر آن باطن‌تر از آن است، و ما وراى آن قرار دارد، چون او است كه آن چيز را باطن كرده، پس باطن هم خداست، نه آن چيزى كه ما باطنش فرض كرديم، پس معلوم شد كه خدا اول و آخر و ظاهر و باطن على الاطلاق است، و از اين صفات آن‌چه در غير خدا هست نسبى است نه على الاطلاق.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «باطن»، ص ۲۱۱.
