بُنْیان (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بُنْیان: (اَ فَمَنْ اَسَّسَ بُنْیانَهُ)«بُنْیان» مصدری است به معنای «اسم مفعول»؛ یعنی بنا و ساختمان
بعضی
«بُنْیان» را در سوره
«صافات» به
«منجنیق» تفسیر کرده‌اند که وسیله پرتاب اشیاء سنگین از فاصله‌های دور بود، ولی غالب مفسران همان تفسیر اول را برگزیده‌اند که «بنیان» ساختمان و چهار دیواری بزرگ است.
ترجمه و تفاسیر آیات مرتبط با بُنْیان:
(أَفَمَنْ أَسَّسَ بُنْيَانَهُ عَلَى تَقْوَى مِنَ اللّهِ وَرِضْوَانٍ خَيْرٌ أَم مَّنْ أَسَّسَ بُنْيَانَهُ عَلَىَ شَفَا جُرُفٍ هَارٍ فَانْهَارَ بِهِ فِي نَارِ جَهَنَّمَ وَاللّهُ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ) (آیا کسی که شالوده آن را بر تقوای الهی و خشنودی او بنا کرده بهتر است، یا کسی که شالوده آن را بر کنار پرتگاه سستی بنا نموده که ناگهان در
آتش دوزخ فرو می‌ریزد؟! و
خداوند گروه ستمکاران را هدایت نمی‌کند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
(عَلی شَفا جُرُفٍ هارٍ فَانْهارَ بِهِ فِی نارِ جَهَنَّمَ) استعاره‌ای است تخییلی که حال
منافقین مورد نظر را تشبیه می‌کند به حال کسی که بنائی بسازد که اساس و بنیانش بر لب آب‌رفته‌ای باشد که هیچ اطمینانی بر ثبات و استواری آن نباشد، و در نتیجه خودش و بنایش در آن وادی فرو ریزد، و ته وادی،
جهنم باشد، و او و بنایش در قعر جهنم بیفتد. بخلاف کسی که بنای خود را بر اساس پرهیز از خدا و امید بخشنودی او بنا کند یعنی زندگیش بر روی دو پایه و اساس استوار باشد، یکی ترس از عذاب خدا و یکی امید به خشنودی او.
و از ظاهر سیاق برمی‌آید که جمله
(اَ فَمَنْ اَسَّسَ بُنْیانَهُ عَلی تَقْوی...) و جمله
(اَمْ مَنْ اَسَّسَ بُنْیانَهُ عَلی شَفا جُرُفٍ‌هارٍ...) هر یک مثلی است که یکی اساس زندگی
مؤمنین، و دیگری پایه زندگی منافقین را مجسم می‌سازد، و آن اساس و پایه همان
دین و روشی است که دنبال می‌کنند، دین مؤمن
تقوا و پرهیز از خدا و طلب خشنودی اوست با یقین و
ایمان به او، و دین منافق مبنی بر شک و تزلزل است.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(قَالُوا ابْنُوا لَهُ بُنْيَانًا فَأَلْقُوهُ فِي الْجَحِيمِ) (بت پرستان گفتند: «بنای مرتفعی برای او بسازید و او را در جهنمی از آتش بیفکنید!)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: کلمه بنیان مصدر برای بنی، یبنی است، و مراد از آن
اسم مفعول، یعنی مبنی است.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «بُنْیان»، ص۱۰۸.
