بُعْثِر (مفردات‌قرآن)

راغب بنا بقولی احتمال می‌دهد که این کلمه مرکّب باشد از بعث و اثیر (هر دو به صیغه مجهول) یعنی بر انگیخته و پراکنده شد.
مجمع البیان مطلق زیر رو شدن نقل می‌کند.

جوهری گوید: «یقال‌ بَعْثَرْتُ‌ الشیْ‌ءَ... اذا استخرجتَهُ و کَشَفْتَهُ»
ابن اثیر در نهایه آورده: «تَبَعْثَرَتْ‌ نَفْسِی: جَاشَتْ و انْقَلَبَتْ»
بنابراین باید گفت مراد از آیه‌ی فوق ظاهر شدن و خارج شدن آن‌چه در قبرها است و اکنون چیزی جز خاک در قبرها نیست و هر قدر آن‌ها را زیر و رو کنیم چیزی جز خاک ظاهر نخواهد شد ولی آن‌گاه که سلّول‌های خشکیده شروع به فعالیت کرده و مبدّل به اجساد شدند معلوم می‌شود در این قبور چیزهای بسیاری بوده است و آیه اوّل ظاهرا به معنی باز شدن است.
به مضمون آیه‌ی‌ (فَاِذا هُمْ مِنَ الْاَجْداثِ اِلی‌ رَبِّهِمْ یَنْسِلُونَ)
(ناگهان آن‌ها از قبرها، شتابان به سوى دادگاه پروردگارشان مى‌روند.)
و آیه‌ی‌ (یَخْرُجُونَ مِنَ الْاَجْداثِ‌ کَاَنَّهُمْ جَرادٌ مُنْتَشِرٌ) (هم‌چون ملخ‌هايى كه به هرسو پراكنده مى‌شوند از قبرها بيرون مى‌آيند.) بشر در نهان‌خانه‌ی قبور زنده شده و از نو بر خواهد خاست مانند کرم خاکی که در زیر خاک به وجود می‌آید. بنابراین نمی‌شود گفت: مراد از «بعثر» بیرون ریختن خاک‌ها است.