• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

بَعْث (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





بَعْث (به فتح باء و سکون عین) و اِبْتَعاث، از مفردات نهج البلاغه به معنای فرستادن و برانگیختن می‌باشد.
حضرت علی (علیه‌السلام) در مورد به نبوت رسیدن رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و روز قیامت از این واژه استفاده نموده است.



بَعْث و اِبْتَعاث به معنای فرستادن و برانگیختن آمده است.
معنی این کلمه به اختلاف موارد فرق می‌کند؛ چراکه معنی مشهور آن در «نهج البلاغه» بعثت انبیاء و گاهی بعث در روز قیامت است.
بعیث نیز به معنای برانگیخته شده آمده است.


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - بَعَثَ - خطبه ۲۶ (بعثت رسول الله)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در خصوص برگزیده شدن رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) به رسالت می‌فرمایند:
«إِنَّ اللهَ سُبحانَه بَعَثَ مُحَمَّداً (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) نَذيراً لِلْعالَمينَ، وَ أَميناً عَلَى التَّنْزيلِ.»
«خداوند پیغمبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) را به رسالت مبعوث ساخت، كه جهانيان را بيم دهد، و امين آيات وى باشد.»

۲.۲ - مَبْعوثونَ - خطبه ۸۲ (قیامت)

آن حضرت (علیه‌السلام) در رابطه با قیامت نیز فرموده است:
«عِبادٌ مَخْلوقونَ اقْتِداراً، وَ مَرْبوبونَ اقْتِساراً، وَ مَقْبوضونَ احْتِضاراً، وَ مُضَمَّنونَ أَجْداثاً، وَ كائِنونَ رُفاتاً، وَ مَبْعوثونَ أَفْراداً.»
«بندگانى كه با دست تواناى او آفريده شده‌اند و بى‌اراده خويش به وجود آمده و پرورش يافته‌اند، (و مالک خود نيستند) در چنگال مرگ فرا گرفته و در گهواره گور آرميده از هم متلاشى مى‌شوند و به تنهايى سر از لحد بر مى‌آورند، و براى درک پاداش قدم به صحنه قیامت مى‌گذارند.»

۲.۳ - بَعِيثُكَ - خطبه ۷۱ (مقام رسالت)

همچنین در دعا به مقام رسالت می‌فرماید:
«وَ شَهيدُكَ يَوْمَ الدّينِ، وَ بَعِيثُكَ بِالْحَقِّ، وَ رَسولُكَ إِلَى الْخَلْقِ .... وَ أَكْرِمْ لَدَيْكَ مَنْزِلَتَهُ، وَ أَتْمِمْ لَهُ نورَهُ، وَ اجْزِهِ مِنَ ابْتِعاثِكَ لَهُ مَقبولَ الشَّهادَةِ.»
«شاهد و گواه در روز رستاخيز، و برانگيخته تو براى بيان حقايق؛ و فرستاده تو به سوى خلايق است... از فضل و كرمت چندين برابر پاداشش ده! و مقام او را در پيشگاه خود گرامى دار. نورش را كامل گردان، و پاداش رسالتش را پذيرش شهادتشفاعت)، و قبول گفتار او قرار ده.»
این کلمه با مشتقاتش ۳۹ بار در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۱۳۲.    
۲. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۲، ص۲۳۶.    
۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ج۱، ص۷۵، خطبه ۲۶.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۶۲خطبه ۲۶.    
۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۶۸، خطبه ۲۶.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۳.    
۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۰.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۰.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۲، ص۱۰۶.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۶۲.    
۱۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۱۹.    
۱۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ج۱، ص۱۴۸، خطبه ۸۲.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۱۳۳، خطبه ۸۱.    
۱۴. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۰۹، خطبه ۸۳.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۵۳.    
۱۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۲۲.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۲۳.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۳، ص۳۷۱.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۸۴.    
۲۰. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۲۵۲.    
۲۱. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ج۱، ص۱۳۳، خطبه ۷۱.    
۲۲. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۱۱۸، خطبه ۷۰.    
۲۳. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۰۱، خطبه ۷۲.    
۲۴. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۳۷.    
۲۵. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۴۲۳.    
۲۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۴۲۷.    
۲۷. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۳، ص۱۸۷.    
۲۸. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۹۰.    
۲۹. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۱۳۸.    
۳۰. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۵۸، خطبه۲۴۰.    
۳۱. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۴، خطبه۱.    
۳۲. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۰۰، خطبه۱۴۴.    
۳۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۵۱، خطبه۱۰۵.    
۳۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۶۵، خطبه۱۸۳.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «بَعث»، ص۱۴۴.    






جعبه ابزار