• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

بَطُؤ (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





بَطُؤ (به فتح باء و ضم طاء) از مفردات نهج البلاغه به معنای دیر کردن و تاخیر کردن است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در نامه‌ای خطاب به مالک اشتر از این واژه استفاده نموده است.



بَطُؤ به معنای تاخیر کردن، آمده است.
چنان‌که راغب تاخیر در مسیر، ولی دیگران مطلق تاخیر را، گفته‌اند.
باب افعال این واژه نیز لازم می‌آید.


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - الْبُطءُ - نامه ۱۳ (درباره مالک اشتر)

امام (علیه‌السلام) در رابطه با مالک اشتر فرموده است:
«فَإِنّهُ مِمَّنْ لا يُخافُ وَهْنُهُ ... وَ لا بُطْؤُهُ عَمّا الاْسْراعُ إِلَيْهِ أَحْزَمُ، وَ لا إِسْراعُهُ إِلَى ما الْبُطءُ عَنْهُ أَمْثَلُ.»
«او کسی است که از سستی‌اش ترسی نیست (سستی نمی‌کند) و نه از تاخیرش از آن‌چه سرعت در آن مطابق احتیاط است و نه از سرعتش در آن‌چه تاخیرش اصلح است.»

۲.۲ - تَسْتَبْطِئوا - خطبه ۱۵۰ (موعظه)

«استبطاء»: به معنای طلب تاخیر می‌باشد چنان‌که امام (علیه‌السلام) فرموده‌اند:
«فَلا تَسْتَعْجِلوا ما هُوَ كائِنٌ مُرْصَدٌ، وَ لا تَسْتَبْطِئوا ما يَجيءُ بِهِ الْغَدُ.»
«به عجله نخواهید آن‌را که بانتظار خواهد آمد و تاخیر نخواهید در آن‌چه آمدن فردا او را خواهد آورد.» این سخن به معنی «الامور مرهونة باوقاتها» است.



این لفظ کلمه با مشتقات آن بیست‌بار در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۱، ص۵۳.    
۲. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص۱۳۱.    
۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۵۹۸، نامه ۱۳.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۶، نامه ۱۳.    
۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۷۳، نامه ۱۳.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۸۱.    
۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۶۵۲.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۶۵۲.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۹، ص۱۷۴.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۱۱۶.    
۱۱. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۵، ص۹۸.    
۱۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ج۱، ص۳۱۹، خطبه ۱۵۰.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۴۷، خطبه ۱۴۶.    
۱۴. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۰۸، خطبه ۱۵۰.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۱۶.    
۱۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۹۱.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۹۳.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۵، ص۷۲۲.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۱۳۵.    
۲۰. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۱۲۶.    
۲۱. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ج۱، ص۲۶۱، خطبه ۱۱۳.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ج۱، ص۶۰، خطبه ۱۶.    
۲۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ج۱، ص۶۴۳، نامه ۳۱.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «بَطُؤ»، ص۱۴۱.    






جعبه ابزار