بَسْطَةً (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بَسْطَةً:(وَ زادَهُ بَسْطَةً في الْعِلْمِ وَ الْجِسْمِ) «بَسْطَةً» از مادّه
بَسْط (به فتح باء و سکون سین) به معنای گشودن، وسعت دادن و گستردن است.
تعبير به «بسطة» (گسترش) اشاره به اين است كه وسعت وجودى انسان در پرتو
علم و
قدرت است، هر قدر اين‌ها افزوده شود هستى انسان گسترده‌تر مى‌شود.
در اين‌جا گسترش علم بر گسترش نيروى جسمانى، مقدم داشته شده، زيرا شرط اول
علم و آگاهى است.
به موردی از کاربرد «باسِطوا» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ قالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ اللّهَ قَدْ بَعَثَ لَكُمْ طالوتَ مَلِكًا قالواْ أَنَّى يَكونُ لَهُ الْمُلْكُ عَلَيْنا وَ نَحْنُ أَحَقُّ بِالْمُلْكِ مِنْهُ وَ لَمْ يُؤْتَ سَعَةً مِّنَ الْمالِ قالَ إِنَّ اللّهَ اصْطَفاهُ عَلَيْكُمْ وَ زادَهُ بَسْطَةً في الْعِلْمِ وَ الْجسْمِ وَ اللّهُ يُؤْتي مُلْكَهُ مَن يَشاءُ وَ اللّهُ واسِعٌ عَليمٌ) «و پيامبرشان به آن‌ها گفت: خداوند
طالوت را براى زمام‌دارى شما برگزيده است. گفتند: چگونه او بر ما
حکومت كند، با اين‌كه ما از او شايسته‌تريم، و او ثروت زيادى ندارد؟! گفت: خدا او را بر شما برگزيده، و او را در دانش و توانايى جسمانى، فزونى بخشيده است. خداوند، مُلكش را به هركس بخواهد، مى‌بخشد؛ و
احسان خداوند، گسترده است؛ و از لياقت افراد آگاه است.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
طالوت مردى
فقیر بوده و به نظر بنى اسرائيل سلطان بايد مردى توان‌گر باشد، پيامبر آنان به اين هم جواب داده به اين‌كه:
(وَ زادَهُ بَسْطَةً فِي الْعِلْمِ وَ الْجِسْمِ ...) يعنى سلطنت
پول نمى‌خواهد، بلكه نيروى فكرى و جسمى مى‌خواهد، كه طالوت هر دو را بيش از شما دارد.
و كلمه «بسطه» به معناى
سعة و
قدرت است، و اين كلام، جواب به هر دو اعتراض بنى اسرائيل است.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «بسطة»، ص ۱۹۹.
