بغراج
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بُغراج (بَغراج)، نام سرزمین و قبیله‌ای
ترک و
زیدی مذهب است.
ابودُلف مِسْعَربن مُهَلهِل، شاعر و نویسنده
قرن چهارم، در
رساله نخست سفرنامه خود ضمن شرح سفرش به ترکستان، چین وهند
و
وصف سرزمین‌ها و قبیله‌هایی که در مسیر خود از بخارا تا شهر سندابیل، مرکز چین آن روز، از بغراج نام برده است.
مطابق نقل یاقوت حموی از روی نسخه‌ای قدیمی از
کتاب ابودلف بغراج قومی ترک و رزمجو بوده‌اند که در کاربرد و ساخت
سلاح مهارت داشته‌اند.
خوراک آنان ارزن و گوشت گوسفند نر، و پوشاکشان
نمد بوده است، از اینرو احتمالاً
قومی دامپرور بوده‌اند وکمتر به کشاورزی اشتغال داشته‌اند.
از هرکه از سرزمین آنان می‌گذشته یک دهم از هرچه داشته می‌ستاندند.ابودلف از احساس ناامنی خود درمیان ایشان یاد می‌کند و می‌نویسد که یک دهم اموالش را
غصب کردند.قومی از
یهود و
نصاری و
زردشتیان و هندوهای سرزمین مجاور آنان به نام تُبَّت به ایشان باج می‌پرداختند.
ابودلف دربیان عقاید قوم بغراج می‌گوید که این قوم مصحف تذهیب شده‌ای دارند که در پشت آن ابیاتی در رثای زید نوشته شده و آن را می‌پرستند، در نظر آنان، زید شاعر
عرب و
علی علیه السلام اله ایشان است.آنان قائل‌اند که حاکمانشان
علوی و از
نسل یحیی بن زیدند و کسی جز از نسل او
حق حاکمیت ندارد.
مینورسکی در مقدمه خود بر سفرنامه ابودلف در
ایران از شخصی به نام تغراج یا بغراج به عنوان پادشاه یغما نام برده است.
گفتنی است عقاید غلوآمیز قوم بغراج با عقاید متعارف
زیدیه سازگار نیست.
(۱) مسعربن مهلهل ابودلف خزرجی، سفرنامه ابودلف درایران، با تعلیقات و تحقیقات ولادیمیر مینورسکی، ترجمه ابوالفضل طباطبائی، تهران ۱۳۵۴ ش.
(۲) زکریا بن محمد قزوینی، کتاب آثار البلاد و اخبار العباد، چاپ ووستنفلد، ویسبادن ۱۹۶۷.
(۳) یاقوت حموی، معجم البلدان چاپ فردیناند ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳، چاپ افست تهران ۱۹۶۵.
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بغراج»، شماره۱۵۱۹.
