برهان‌مسکین هروی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
برهان مسکین هروی، از
دانشمندان و عرفای اواخر قرن نهم و اوایل قرن دهم می‌باشد.
درباره تاریخ تولد،
وفات و شرح حال وی اطلاع چندانی در دست نیست.برهان مسکین در هرات می‌زیسته
و عمری به
تحصیل و
تألیف و
مجاهده نفس و
تزکیه باطن گذرانده است.وی در تألیفاتش از خود با عنوان «مسکین» و «برهان المساکین» نام برده است.
معین الدّین محمّدبن محمّد فراهی (متوفی ۹۰۸ یا ۹۱۰ یا ۹۱۶)، مؤلف بحرالدّرر، نیز با عنوان «مسکین» و «معین المسکین» از خود یاد کرده است.
آغاز همه کتابهای این دو، بدون استثنا، با آیه کریمه «رَبَّنآ آتِنا مِنْ لَدُنْکَ رَحمَةً وَ هَیِّی لَنَا مِنْ أَمْرِنَا رَشَداً»
شروع می‌شود.شباهتهای بسیاری نیز در تألیفاتشان از نظر شیوه نگارش و موضوعات دیده می‌شود که احتمال یکی بودن آن‌ها را در
ذهن برمی انگیزد.
از برهان مسکین هشت اثر به جا مانده است که عبارت‌اند از: ارشادالمسلمین (تألیف در ۹۱۴)، ترجمه و شرح العقائد
نجم الدین عمربن محمد نسفی (متوفی ۵۳۷)
انیس العابدین در
عبادات؛ انیس الواعظین، چهل
حدیث از
رسول اکرم صلّی الله علیه وآله وسلّم
معین المساکین فراهی نیز کتابی به نام روضة الواعظین دارد که شامل چهل حدیث است .
که احتمال یکی بودن این دو اثر و
مؤلف آن را تقویت می‌کند؛ اورادالاوقات؛ خلاصة الاوراد، گزیده‌ای از اوراد فی الایام والساعات مشتمل بر مقدمه و ۳۷ باب، درباره آداب و
سنن و
احکام روضة الاتقیا (الاصفیاء) فی ذکرالاولیا؛ سراج المتعلمین در
نحو؛ کنوز الاعمال .
(۱) محمد محسن آقا بزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
(۲) معین الدین بن محمد فراهی، تفسیر حدائق الحقائق: قسمت سورة یوسف، چاپ سید جعفر سجادی، تهران ۱۳۶۴ ش.
(۳) کتابخانة گنج بخش، فهرست نسخه های خطی کتابخانة گنج بخش، تألیف محمدحسین تسبیحی، راولپندی ۱۳۵۰ـ۱۳۵۵ ش.
(۴) کتابخانة گنج بخش، فهرست نسخه های خطی کتابخانة گنج بخش، تألیف احمد منزوی، اسلام آباد ۱۳۵۷ـ ۱۳۶۱ ش.
(۵) کتابخانة ندوة العلماء، فهرست نسخه های خطی فارسی کتابخانة ندوة العلماء لکهنو، دهلی نو ۱۳۶۵ ش.
(۶) احمد منزوی، فهرست مشترک نسخه های خطی فارسی پاکستان، اسلام آباد ۱۳۶۲ـ ۱۳۷۰ ش.
(۷) سعید نفیسی، تاریخ نظم و نثر در ایران و در زبان فارسی تا پایان قرن دهم، تهران ۱۳۶۳ ش .
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «برهان‌مسکین هروی»، شماره۱۱۴۱.
