• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

بُرْهان (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





بُرْهان (به ضم باء و سکون راء) یکی از مفردات نهج البلاغه، به معنای دلیل روشن است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در خصوص توصیف قرآن کریم و آفرینش خفاش از این واژه استفاده نموده است.



بُرْهان به معنای دلیل روشن آمده، که در اصل به معنی روشن شدن است.
چنان‌که راغب نقل کرده است.


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - الْبُرْهانِ - خطبه ۱۹۸ (قرآن مجید)

آن حضرت (علیه‌السلام) درباره قرآن مجید می‌فرماید:
«فَهُوَ عِنْدَ اللهِ وَثيقُ الاَْرْكانِ، رَفيعُ الْبُنْيانِ، مُنيرُ الْبُرْهانِ، مُضيءُ النّيرانِ.»
«بنابر اين اسلام در پيشگاه خداوند داراى اركانى مطمئن، بنايى بلند مرتبه، دليلى درخشنده، شعله هاى روشنى بخش است.»

۲.۲ - بُرْهانِ - خطبه ۱۵۵ (خفاش)

همچنین در رابطه با خلقت خفاش فرموده است:
«وَ كَيْفَ عَشِيَتْ أَعْيُنُها عَنْ أَنْ تَسْتَمِدَّ مِنَ الشَّمْسِ الْمُضيئَةِ نقوراً تَهْتَدي بِهِ في مَذاهِبِها، وَ تَتَّصِلُ بِعَلانِيَةِ بُرْهانِ الشَّمْسِ إِلَى مَعارِفِها.»
«بینید خفّاش چطور چشمش کور شده از این‌که از آفتاب روشن مدد جوید نوری که با آن در راه‌های خود هدایت شود و با دیدن برهان آفتاب (روشنایی آفتاب) برسد به جاهای شناخته‌اش.»


این کلمه هفت بار در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۶، ص۲۱۳.    
۲. راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، ص۱۲۱.    
۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۵۰۰، خطبه ۱۹۸.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۲۰۱، خطبه ۱۹۳.    
۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۱۴، خطبه ۱۹۸.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۸۹.    
۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۸۰۷.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۸۲۶.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۷، ص۶۹۴.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۲، ص۲۸۴.    
۱۱. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۱۰، ص۱۹۲.    
۱۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۳۳، خطبه ۱۵۵.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۶۱، خطبه ۱۵۱.    
۱۴. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۱۷، خطبه ۱۵۵.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۳۱، خطبه ۱۵۵.    
۱۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۴۶۴.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۴۶۸.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۶، ص۱۱۷.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۲۶۱.    
۲۰. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۱۸۱.    
۲۱. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۹۳، خطبه ۱۷۶.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۰۴، خطبه ۱۸۲.    
۲۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۵۰۲، خطبه ۱۹۸.    
۲۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۵۱، خطبه ۱۶۱.    
۲۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۳۵، خطبه ۱۰۵.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «بُرهان»، ص۱۳۲.    






جعبه ابزار