باب زیاد
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
باب زیاد، از درهای ضلع غربی
مسجدالنبی می باشد.
باب زیاد در دیوار غربی مسجد النبی، میان
باب الرحمه و خوخه ابوبکر قرار داشت.
زیاد بن عبیدالله بن عبد المدان حارثی، امیر
مکه و
مدینه (حک: ۱۳۸-۱۴۱ق.) در دوره
منصور عباسی (حک: ۱۳۶-۱۵۸ق.) در گسترشی که به ویرانی
دارالقضاء (خانه آل عمر در میان
باب الرحمه و
باب السلام) انجامید، این در را ساخت.
کتیبه‌ای چوبی از جنس ساج بر روی در قرار داشت که گزارش منابع از عبارت‌های نقش بسته بر آن متفاوت است. ابن زباله (م. ۱۹۹ق.) تنها به عبارت شامل دستور
خلیفه درباره گسترش و نیز
تاریخ انجام آن اشاره کرده است.
به گزارش
فیروزآبادی (م. ۸۱۷ق.) عبارت‌هایی شامل بسمله و
آیه ۲۵۵
بقره /۲ (
آیة الکرسی)
و نیز گواهی به
نبوت پیامبر صلی الله علیه و آله بر آن کتیبه نقش بسته بود. این عبارت به فرمان خلیفه برای گسترش
مسجد و ویرانی
دار القضاء و تبدیل آن به میدان و تاریخ انجام آن گسترش نیز اشاره داشت.
حربی (م. ۲۸۵ق.) افزون بر آن کلمات، جملاتی در مدح
منصور عباسی و نسبت او با پیامبر صلی الله علیه و آله و اختصاص گسترش
مسجد به وی به سبب همین قرابت را یاد کرده است.
به سال ۳۱۰ق. به فرمان مقتدر عباسی (حک: ۲۹۵-۳۲۰ق.) برای همه درهای مسجد النبی، لنگه‌هایی از چوب ساج ساخته شد.
درباره سرنوشت باب زیاد در دوره‌های پسین گزارشی در دست نیست. تنها سمهودی درباره زمان آن به عبارت مبهم «در هنگام بازسازی دیوار غربی برداشته شد»
بسنده کرده است. با عنایت به گزارش ابن جبیر (م. ۶۱۴ق.) که به سال ۵۷۹ق. از مسجد دیدار کرده و از این در نامی نبرده،
بسته شدن آن باید پیش از این تاریخ صورت گرفته باشد.
(۱) وفاء الوفاء، السمهودی (م. ۹۱۱ق.) ، به کوشش محمد عبدالحمید، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۲۰۰۶م.
ابواسحق الحربیم.
(۲) المسالك و الممالك، ابوعبيد البكري (م.۴۸۷ق.)، به كوشش ادريان فان ليوفن و اندري فيري، دار الغرب الاسلامي، ۱۹۹۲م.
(۳) المناسک و اماکن طرق الحج، ابواسحق الحربی (م. ۲۸۵ق.) ، به کوشش حمد الجاسر، ریاض، دار الیمامه، ۱۴۰۱ق.
(۴)
المغانم المطابه، محمد الفیروزآبادی (م. ۸۱۷ق.) ، مدینه، مرکز بحوث و دراسات المدینه، ۱۴۲۳ق.
(۵) التعریف بتاریخ و معالم المسجد النبوی الشریف، ضیاء محمد عطار، جده، کنوز المعرفه، ۱۴۳۲ق.
(۶) اخبار المدینه، محمد ابن زباله (م. ۱۹۹ق.) ، به کوشش ابن سلامه، مرکز بحوث و دراسات المدینه، ۱۴۲۴ق.
(۷) رحلة ابن جبیر، محمد بن احمد (م. ۶۱۴ق.) ، بیروت، دار مکتبة الهلال، ۱۹۸۶م.
حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت، برگرفته از مقاله«باب زیاد»
