بائِن (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بائِن (بر وزن فاعل) از
مفردات نهج البلاغه، به معنای جدا شده، قطع شده، کنار شده است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در مورد
خدای تعالی و جریان
حکمیت از این واژه استفاده نموده است.
مواردی از این مادّه در «
نهج‌البلاغه» آمده است.
بائِن به معنای جدا شده، قطع شده، کنار شده، آمده است.
برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره حق تعالی فرموده است:
«لَمْ يَحْلُلْ في الاَْشْياءِ فَيُقالَ: هُوَ فيها كائِنٌ، وَ لَمْ يَنْأَ عَنْها فَيُقالَ: هُوَ مِنْها بائِنٌ.» «در اشیاء حلول نکرده تا گفته شود: او در آن‌هاست و دور نشده از اشیاء تا گفته شود: از آن‌ها جدا و کنار است.»
«بائن»: به معنی ظاهر نیز آید و واژه‌های «مبائن - متبائن» نیز به همان معنا است.
«مبین»: هم به صورت لازم آمده و به معنای آشکار و هم به صورت متعدّی می‌آید که به معنی آشکار کننده است.
«تبیّن»: از
باب تفعّل به صورت لازم و متعدی هر دو آمده است.
امام (علیه‌السلام) دربیانی دیگر و جریان حکمیت می‌فرماید:
«وَقِفوا عِنْدَ ما تُنْهَوْنَ عَنْهُ، وَ لا تَعْجَلوا في أَمْر حَتَّى تَتَبَيَّنوا.» «در برابر آن‌چه از آن نهى شديد توقّف نماييد و در هيچ كارى تا بر شما روشن نشود عجله نكنيد.»
«استبان»: به معنای طلب وضوح است.
آن حضرت (علیه‌السلام) بعد از روشن شدن حیله
عمرو بن عاص و بی‌خردی
ابوموسی در جریان حکمین، به اصحاب خویش که تازه بیدار شده بودند قول شاعر
قبیله هوازن را شاهد آورد که گفته است:
«أَمَرْتُكُمُ أَمْري بِمُنْعَرَجِ اللِّوَى• فَلَمْ تَسْتَبينوا النُّصْحَ إِلاّ ضُحَى الْغَدِ.» «دستور مرا در
منعرج به شما دادم ولی شما آن را ندانستید مگر چاشت فردای آن.»
«منعرج اللوی»: نام محلی است.
مواردی از این مادّه در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «بائن»، ص۱۶۷-۱۶۶.
