ایرانیّات در بزم فرزانگان (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ایرانیات در بزم فرزانگان (از
سده دوم میلادی) نوشته آثنایوس ناوکراتیس که برگردان و یادداشت‌های آن توسط جلال خالقی مطلق به فارسی صورت پذیرفته است.
در آغاز سده ی سوم میلادی؛ یعنی نزدیک پانصد
سال پس از برافتادن هخامنشیان یک یونانی تبار به نام آثنایوس که در
مصر زندگی می‌کرد و در شهر نائوکراتیس در نزدیکی اسکندریه زاده شده بود، کتابی نوشت به نام که آن را «شام فیلسوفان» یا «بزم فرزانگان»
ترجمه می‌کنند. در این کتاب، آثنایوس بزمی تخیلی برپا کرده و گلچینی از کتاب‌هایی که خوانده در زمینه‌های مختلف را از زبان بیست و نه فرزانه ی حاضر در این بزم بازگو کرده است. موضوع سخن‌ها نیز بسیار گوناگون است و به جنبه‌های گوناگون فرهنگ رومی و یونانی پرداخته است.
کتاب بزم فرزانگان در پانزده دفتر بوده که امروز بخش‌هایی از آن از میان رفته است. بر پایه‌ی برخی شمارش‌ها در این کتاب از اثر یونانی نام برده شده است.
در لا به لای این گفت وگوها اشاره‌هایی هم به کتاب‌هایی است که درباره ی رسم‌ها و آیین‌های ایرانیان هخامنشی و مادها و نیز اشکانیان (پارت‌ها) بوده است و از آنها هم تکه‌هایی آورده است.
دکتر جلال خالقی مطلق، این اشاره‌ها را در کتابی گرد آورده و
ترجمه کرده و در پایان کتاب نیز یادداشت‌های سودمند فراوانی به گزارش خود افزوده است که برای پژوهشگران در زمینه ی
تاریخ ایران باستان بسیار سودمند است.
با بررسی این هفتاد گزارش آگاهی‌های گوناگونی از زندگی مادی و معنوی ایرانیان؛ همچون
تاریخ ، افسانه و اسطوره، زبان، آیین‌ها، محصولات،
واردات ،
صادرات ، تشکیلات اداری و درباری و غیره به دست می‌آید که بیشتر آنها حکایت از نفوذ مادی و معنوی ایران در کشورهای دیگر دارد. برای مثال بر خوانندگان روشن می‌شود که ایرانیان مخترع نوعی نیمکت راحتی بودند که امروز کاناپه گفته می‌شود و سپس ساخت آن از ایران به کشورهای دیگر رفته است. فرش ایران از همان
زمان ماد و هخامنشیان شهرت داشته و صادر می‌شد. یا در دربار ایران از اتباع بیگانه؛ از جمله یونانیان می‌خواستند که در
ایران آداب
ایرانی را رعایت کنند و حتی جامه‌ی
ایرانی بپوشند. از سوی دیگر، ورود کالاهای بیگانه خوشایند آنان نبود.
نکته ی دیگری که در این کتاب و اصولا در بسیاری دیگر از آثار یونانی جلب توجه می‌کند، این است که ایران و دربار و مردم آن همیشه حضور دارند. این حضور همیشگی را به ویژه در تالیفاتی می‌بینیم که تنها و یا بیشتر به ایران پرداخته بودند.
به هر روی، در
یونان همیشه گروهی از دانشمندان و
فرمانروایان بودند که برای آنها زندگی
ایرانی شیوه ی دلخواه تری به شمار می‌رفت. البته این گروه همیشه در اقلیت بودند؛ ولی میان آنان همیشه در این باره گفت وگو و بحث بود و گاه کار بدان جا می‌کشید که پیروان ایران میهن خود را ترک می‌کردند یا رانده می‌شدند و گاه به ایران پناه می‌آوردند. گاه نیز به جرم
خیانت محکوم و کشته می‌شدند.
یکی دیگر از رسم‌های ایرانیان که امروزه در
جهان رایج شده است، خوراک‌های چند بخشی (است؛ یعنی پیش خوراک، خوراک، پس خوراک و نوشیدنی و... )
نرم افزار تاریخ اسلامی ایران، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
