ایام نحر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
روزهای
قربانی کردن در
منی و غیر منی را ایّام نَحر می‌گویند که روزهای دهم و یازدهم و دوازدهم
ذیحجه است و از آن در باب
حج سخن گفته‌اند.
از مناسک
حج تمتع،قربانی کردن در منی است. قربانی کردن قبل از ایّام نحر برای حاجی جایز نیست و کفایت نمی‌کند. بنابر قول منسوب به مشهور، قربانی کردن در روز
عید واجب و تأخیر آن برای غیر معذور
حرام است؛ لیکن در صورت تأخیر، قربانی کردن در باقی مانده ایاّم ذیحجّه کفایت می‌کند. برخی، قربانی کردن در روز عید را واجب ندانسته و آن را در تمام ایّام ذیحجّه (از روز عید تا آخر)
جایز دانسته‌اند. هرچند گفته‌اند: در روز عید افضل است.
برخی دیگر گفته‌اند: کسی که به جهت عذری نتوانسته در روز عید قربانی کند، می‌تواند تا پایان
ایام تشریق قربانی کند و در صورت استمرار عذر، تا آخر ذیحجّه فرصت دارد.
برخی، ایّام نحر را در قربانی واجب چهار روز (از روز عید تاپایان
ایام تشریق) دانسته و تأخیر آن را از روز چهارم، جز برای معذور
حرام دانسته‌اند.
در قربانی مستحب، ایّام نحر در منی چهار روز از روز عید و در غیر منی سه روز است.
دوم از واجبات (در روز عید قربان): قربانی کردن است و باید یکی از چهارپایان سه‌گانه:
شتر و
گاو و
گوسفند باشد و گاومیش (جزء) گاو است و سایر حیوانات جایز نیست و افضل شتر، سپس گاو است. و یک قربانی از طرف دو نفر یا بیشتر به طور شریکی در حال اختیار، کفایت نمی‌کند، و در حال
اضطرار، کفایت آن اشکال دارد، پس احتیاط (واجب) آن است که هم شرکت باشد و هم روزه (بگیرند).
احتیاط (واجب) آن است که قربانی بعد از رمی جمره عقبه باشد، و احتیاط (واجب) آن است که از روز عید تاخیر نیفتد. و اگر به جهت
عذر یا بدون آن تاخیر بیندازد احتیاط (واجب) آن است که در
ایّام تشریق ذبح کند، وگرنه در بقیه ماه ذیحجه (قربانی نماید). و قربانی کردن از
عبادات است که نیّت در آن همانند آن‌ها معتبر است. و در قربانی کردن، نیابت جایز است و نیّت را نایب می‌کند، و احتیاط (مستحب) آن است که منوب عنه هم نیّت نماید. و بنابر احتیاط (واجب) باید نایب شیعه باشد بلکه خالی از قوت نیست. و همچنین است در ذبح کفّاره‌ها.
اگر بعد از ذبح شک کند که آیا جامع شرایط بوده یا نه، به شکّش اعتنا نمی‌کند. و اگر در صحت عمل
نایب شک نماید، اعتنا نمی‌کند. و اگر شک کند که آیا نایب قربانی کرده یا نه، لازم است
علم پیدا کند که ذبح کرده است و گمان کافی نیست. و اگر نایب بر خلاف آنچه شرع مقدس در اوصاف و یا در ذبح معیّن کرده عمل نماید پس اگر می‌دانسته و عمداً چنین کرده ضامن است و اعاده واجب است و اگر نمی‌دانسته یا از روی فراموشی و بدون عمد چنین کرده، چنانچه برای کارش مزدی دریافت نموده بازهم ضامن است و اگر تبرّعاً اقدام کرده معلوم نیست که ضامن باشد، و در هر دو فرض مساله واجب است اعاده شود.
•
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۷۷۸-۷۷۹. •
ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ،
موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی
