اِخْتِصار (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خصر و
اِخْتِصار (به کسر الف و سکون خاء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای کم کردن است. این واژه سه بار در
نهج البلاغه آمده است.
خصر و
اِخْتِصار به معنای کم کردن آمده است. «اختصر الکلام: اوجزه بحذف شی‌ء منه»
خاصِرَة (به فتح خاء و کسر صاد) به معنای پهلو و
تهیگاه است.
امام علی (علیه‌السلام) در مقام
پند فرموده:
«وَاسْتَيْقِظْ مَنْ غَفْلَتِكَ، وَاخْتَصِرْ مِنْ عَجَلَتِكَ» (از غفلتت بيدار شو! و از عجله و شتابت بكاه!)
(شرح‌های خطبه:
)
خاصرة به معنای پهلو و
تهیگاه است.
«وَايْمُ اللهِ، لاََبْقُرَنَّ الْبَاطِلَ حَتَّى أُخْرِجَ الْحَقَّ مِنْ خَاصِرَتِهِ» «به خدا قسم باطل را می‌شکافم تا
حق را از پهلوی آن بیرون کشم.»
(شرح‌های خطبه:
)
محمد عبده گوید: تمثیل در غایب لطف است،
نگارنده گوید: اینگونه تعبیرات فقط ساخته مولا (صلوات‌الله‌علیه) است.
در تشویق به
جنگ فرموده:
«فَشدُّوا عُقَدَ الْمَـآزِرِ، وَاطْوُوا فُضُولَ الْخَوَاصِر، وَلاَ تَجْتَمِعُ عَزِيمَةٌ وَوَلِيمَةٌ» «گره‌های لباس‌ها را محکم کنید، آنچه از لباس‌ها بر پهلوها فتاده است بپیچید.»
(شرح‌های خطبه:
) طلب کرامت بالذات جمع نمی‌شود «مئزر» هر لباسی است که انسان بپوشد این اشاره به چالاکی در جنگ است.
واژه اختصار سه بار در نهج آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «خصر»، ج۱، ص۳۴۳.
