اُنْظُرْ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اُنْظُرْ:(انظُرْ كَيْفَ كَذَبواْ) «اُنْظُرْ» از مادّۀ «
نظر» و منظور از «انظر» (نگاه كن) مسلما نگاه كردن با ديدۀ
عقل است نه ديدۀ
حسّ، زيرا صحنه‌هاى
قیامت در
دنیا قابل مشاهده نيست.
آیه مورد بحث دربارۀ سرنوشت رسواى مشركان دروغ گو مى‌باشد، مى‌گويد:
«درست توجه كن، ببين اين‌ها كارشان به كجا مى‌رسد كه بكلى از روش و
مسلک خويش بيزارى جسته، آن را انكار مى‌كنند و حتى به خودشان دروغ مى‌گويند.»
به موردی از کاربرد «اُنْظُرْ» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(انظُرْ كَيْفَ كَذَبواْ عَلَى أَنفُسِهِمْ وَ ضَلَّ عَنْهُم مّا كانواْ يَفْتَرونَ) «ببين چگونه به خودشان نيز دروغ مى‌گويند، و آن روز آن‌چه را بدروغ همتاى خدا مى‌پنداشتند، از
دست مى دهند.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
اين آيه، محل استشهادى را كه در داستان قيامت مشركين بود، بيان مى‌كند. و مراد اين است كه اينان به زودى بر خود دروغ بسته شركائى را كه افترا مى‌بستند نمى‌يابند.
و اگر اينان در ظلمى كه كردند و در آن‌چه كه انتظارش را داشتند (
شفاعت بت‌ها) رستگار مى‌بودند كارشان منجر به اين‌جا نمى‌شد كه نه از شركاى خود عين و اثرى بيابند و نه از شفاعت آن‌ها بهره‌مند شوند.
و اما اين‌كه چطور بر خود دروغ بستند؟ براى اين‌كه وقتى
سوگند خوردند كه ما هرگز مشرک نبوديم در
حقیقت انكار كردند ادعايى را كه در دنيا مى‌كردند، و مى‌گفتند براى خدا شركائى است، و بر اين ادعا هم پافشارى نموده، و از روى
غرور و
طغیان زير بار هيچ
حجت و برهانى هر چه هم دندان‌شكن بود نمى‌رفتند، اين همان دروغ به خود بستن است.
و اما اين‌كه چطور در قيامت آلهه دروغى خود را نمى‌يابند؟ براى اين است كه روز قيامت روزى است كه بر هر كس عيان مى‌شود كه
امر و
ملک و
قوت همگى از آن خدا است و بس، و كسى غير او هيچ نشانى از اين شؤون را به طور استقلال دارا نيست، مگر
ذلت و
فقر و
احتیاج كه لازمه عبوديت است.
• شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «انظر»، ج۴، ص ۴۷۵.
