اَلْخَیْراتُ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اَلْخَیْراتُ:(أوْلَئِكَ لَهُمُ الْخَيْراتُ) «اَلْخَیْراتُ» کلمه «الخيرات» به
اصطلاح «صيغۀ جمع توأم با الف و لام» است و عموميت از آن استفاده مى‌شود، تعبير جامعى است كه هرگونه موفقيت و پيروزى و موهبت و خيرى را اعم از مادى و معنوى شامل مى‌شود.
به موردی از کاربرد «اَلْخَیْراتُ» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(لَكِنِ الرَّسولُ وَ الَّذينَ آمَنواْ مَعَهُ جاهَدواْ بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنفُسِهِمْ وَ أوْلَئِكَ لَهُمُ الْخَيْراتُ وَ أوْلَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحونَ) «ولى پيامبر و كسانى كه با او
ایمان آوردند، با
مال و جانشان
جهاد كردند؛ و همه نيكی‌ها براى آن‌هاست؛ و
رستگاران آن‌ها هستند.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
كلمه الخيرات جمعى است كه الف و لام بر سرش درآمده، و مى‌گويند جمع داراى الف و لام افاده عموم مى‌كند، پس كلمه مذكور معنايش تمام خيرات است، و همين طور هم هست، زيرا مردان با
ایمان، هم زندگى
پاک را دارا هستند و هم
نور هدایت را و هم درجه رفيعه
شهادت و هر چيزى را كه با آن بسوى خدا تقرب بجويند، پس مؤمنين رستگار و دارندگان سعادتند.
مکارم شیرازی در
تفسیر نمونه می‌فرمایند:
آيۀ مورد بحث مى‌فرمايد:
«امّا
پیامبر و آن‌ها كه با او
ایمان آوردند با اموال و جان‌هاى خود در راه خدا
جهاد كردند (و سرانجام كارشان اين شد كه) انواع نيكی‌ها و سعادت‌ها و پيروزی‌ها و خيرات مادى و معنوى (در اين
جهان و جهان ديگر) نصيبشان است
(وَ أولئِكَ لَهُمُ اَلْخَيْراتُ) و گروه
رستگاران همين ها هستند.
(وَ أولئِكَ هُمُ اَلْمُفْلِحونَ) تعبيرات اين دو جمله طبق قواعدى كه در
علم «معانى بيان» آمده است همگى
دلیل بر انحصار است، يعنى تعبيرات فوق نشان مى‌دهد كه
رستگاران تنها اين گروهند و همچنين كسانى كه استحقاق هرگونه خير و سعادتى را دارند تنها اين دسته‌اند، همان‌ها كه با تمام
وجود و امكاناتشان جهاد مى‌كنند.
از اين آيه بخوبى استفاده مى‌شود كه اگر «ايمان» و «جهاد» توأم باشد هرگونه
خیر و بركتى را با خود همراه خواهد داشت و جز در سايۀ اين دو، نه راهى به‌سوى
فلاح و رستگارى است و نه نصيبى از خيرات و بركات مادى و معنوى.
بعضى مى‌گويند كه واژۀ «خيرات» جمع «خيّره» (بر
وزن سيّده) است كه به خاطر تخفيف آن را «خيرات» گفته‌اند و بعضى آن را جمع «خيرة» (بر وزن حيرة) دانسته‌اند و در هر حال معنى وصفى دارد نه معنى «
افعل التفضیل».
• شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «الخیرات»، ج۱، ص ۷۶۰.
