اَدْبار السُّجُود (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اَدْبار السُّجُود:
(وَ اَدْبٰارَ السُّجُودِ)واژه «
ادبار» (بر وزن ابزار) جمع «
دُبُر» به معنی «
پشت» است، بنابراین «
اَدْبٰارَ السُّجُودِ» در آیه مورد بحث به معنی «بعد از سجده‌ها» است.
آیه می‌فرماید: «و در بخشی از
شب او را
تسبیح کن، و بعد از سجده‌ها! »
(وَ اَدْبٰارَ السُّجُودِ).
لکن باید توجه داشت که واژه «
ادبار» (بر وزن اقبال) به معنی «پشت کردن» است.
به موردی (مواردی) از کاربرد
اَدْبار السُّجُود در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَمِنَ اللَّيْلِ فَسَبِّحْهُ وَأَدْبَارَ السُّجُودِ) «و در بخشى از شب او را تسبيح كن، و بعد از سجده‌ها.»
علامه طباطبایی در
المیزان می‌فرماید: كلمه
ادبار جمع
دبر است، و در عبارت است از منتهى اليه هر چيز، البته منتهى اليه آن و ما بعدش. و گويا مراد از آن، تسبيح بعد از همه نمازها باشد، چون
سجده، در آخر هر
رکعت از
نماز است، و قهراً با
تعقیبات نمازهای پنجگانه منطبق مى‌شود. بعضى
گفته‌اند: مراد از آن نافله‌هايى است كه هر نمازى دارد. و بعضى
گفته‌اند: مراد دو ركعت و يا چند ركعت نماز بعد از
نماز مغرب است. و بعضى
گفته‌اند: مراد از آن
نماز وتر است كه در آخر
نافله‌های شب قرار دارد.
در حدیث آمده است که علی (علیه‌السّلام) فرمود: «
اَدْبٰارَ السُّجُودِ» دو رکعت نافله‌ای است که بعد از مغرب می‌خوانند (توجه داشته باشید نافله مغرب چهار رکعت است که در این جا فقط به دو رکعت اشاره شده) و «
اِدْبٰارَ النُّجُومِ» دو رکعت نافله صبح است که قبل از نماز صبح و به هنگام
غروب ستارگان به‌جامی‌آورند.
در روایتی نیز آمده است که منظور از «
اَدْبٰارَ السُّجُودِ» همان نماز وتر است که در آخر شب انجام می‌شود.
به هر حال تفسیر اول از همه مناسب‌تر به نظر می‌رسد هرچند وسعت و گسترش مفهوم تسبیح بسیاری از تفسیرهای دیگر را که در
روایات به آن اشاره شده، شامل می‌شود.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «اَدْبار السُّجُود»، ج۲، ص۱۱-۱۲.
