• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اَدْبار السُّجُود (لغات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





اَدْبار السُّجُود: (وَ اَدْبٰارَ السُّجُودِ)
واژه «ادبار» (بر وزن ابزار) جمع «دُبُر» به معنی «پشت» است، بنابراین «اَدْبٰارَ السُّجُودِ» در آیه مورد بحث به معنی «بعد از سجده‌ها» است. آیه می‌فرماید: «و در بخشی از شب او را تسبیح کن، و بعد از سجده‌ها! » (وَ اَدْبٰارَ السُّجُودِ).
لکن باید توجه داشت که واژه «ادبار» (بر وزن اقبال) به معنی «پشت کردن» است.



به موردی (مواردی) از کاربرد اَدْبار السُّجُود در قرآن، اشاره می‌شود:

۱.۱ - اَدْبار السُّجُود (آیه ۴۰ سوره ق)

(وَمِنَ اللَّيْلِ فَسَبِّحْهُ وَأَدْبَارَ السُّجُودِ) «و در بخشى از شب او را تسبيح كن، و بعد از سجده‌ها.»

۱.۲ - اَدْبار السُّجُود در المیزان و مجمع‌البیان

علامه طباطبایی در المیزان می‌فرماید: كلمه ادبار جمع دبر است، و در عبارت است از منتهى اليه هر چيز، البته منتهى اليه آن و ما بعدش. و گويا مراد از آن، تسبيح بعد از همه نمازها باشد، چون سجده، در آخر هر رکعت از نماز است، و قهراً با تعقیبات نمازهای پنجگانه منطبق‌ مى‌شود. بعضى‌ گفته‌اند: مراد از آن نافله‌هايى است كه هر نمازى دارد. و بعضى‌ گفته‌اند: مراد دو ركعت و يا چند ركعت نماز بعد از نماز مغرب است. و بعضى‌ گفته‌اند: مراد از آن نماز وتر است كه در آخر نافله‌های شب قرار دارد.

۱.۳ - اَدْبار السُّجُود در تفسیر نمونه

در حدیث آمده است که علی (علیه‌السّلام) فرمود: «اَدْبٰارَ السُّجُودِ» دو رکعت نافله‌ای است که بعد از مغرب می‌خوانند (توجه داشته باشید نافله مغرب چهار رکعت است که در این جا فقط به دو رکعت اشاره شده) و «اِدْبٰارَ النُّجُومِ» دو رکعت نافله صبح است که قبل از نماز صبح و به هنگام غروب ستارگان به‌جامی‌آورند. در روایتی نیز آمده است که منظور از «اَدْبٰارَ السُّجُودِ» همان نماز وتر است که در آخر شب انجام می‌شود.
به هر حال تفسیر اول از همه مناسب‌تر به نظر می‌رسد هرچند وسعت و گسترش مفهوم تسبیح بسیاری از تفسیرهای دیگر را که در روایات به آن اشاره شده، شامل می‌شود.


۱. ق/سوره۵۰، آیه۴۰.    
۲. ق/سوره۵۰، آیه۴۰.    
۳. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه‌ ط-دار الکتب الاسلامیه، ج۱، ص۵۲۰.    
۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۳، ص۲۸۱.    
۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۳، ص۲۸۱.    
۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۳، ص۲۸۱.    
۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۸، ص۵۴۰.    
۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۸، ص۳۶۰.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۳، ص۲۸۱.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۲۲۵.    
۱۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۳، ص۲۸۱.    
۱۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۳، ص۲۸۱.    
۱۳. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه‌ ط-دار الکتب الاسلامیه، ج۲۲، ص۲۹۰-۲۹۳.    



شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «اَدْبار السُّجُود»، ج۲، ص۱۱-۱۲.    


رده‌های این صفحه : لغات سوره ق | لغات قرآن




جعبه ابزار