• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اهلی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


اهلی( اِنسی ) یعنی رام مقابل وحشی و از آن در بابهای مختلف چون حج، تجارت، صید و ذباحه و اطعمه و اشربه بحث شده است.


اهلی، ویژگی جانوری است که با انسان انس گرفته است، مانند کبوتر، گوسفند و اسب

کشتن گاو، گوسفند و شتر اهلی در حال احرام جایز است؛ هر چند توحّش بر آن عارض شده باشد.
[۱] جواهر الکلام، ج۲۰، ص۱۷۴.    

کفاره شکار حیوان وحشی در حال احرام، اهلیِ آن است، مانند کفّاره شتر مرغ، گاو وحشی و آهو که به ترتیب شتر، گاو، و گوسفند اهلی است.
[۲] جواهر الکلام، ج۲۰، ص۱۸۹.    


هرنوع حیوان وحشی با اهلی آن، دو گونه و دو نوع به شمار می‌رود. بدین جهت، در داد و ستد آن دو با یکدیگر به زیادی، ربا تحقّق پیدا نمی‌کند.
[۳] جواهر الکلام، ج۲۳، ص۳۵۷.    


خوردن گوشت انواع شتر، گاو و گوسفند اهلی، حلال و خوردن گوشت اسب، قاطر و الاغ اهلی مکروه است.
[۴] جواهر الکلام، ج۳۶، ص۲۶۴-۲۶۵.    

امام خمینی در کتاب تحریرالوسیله در این باره می‌نویسد: «حیوانات چهارپای برّی (غیردریایی)، دو صنف‌اند: اهلی‌ و وحشی. اما اهلی‌، پس از آن‌ها جمیع اصناف گوسفند و گاو و شتر حلال است و اسب و قاطر و الاغ مکروه است و کراهت اولی خفیف‌تر است. و غیر این‌ها حرام می‌باشد مانند سگ و گربه و غیر این‌ها.»
[۵] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۱۶۷، کتاب الاطعمة و الاشربة، القول فی الحیوان، مسالة۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.    


حیوان اهلی چنانچه با اسلحه یا سگ شکاری شکار شود، حرام است، جز صورتی که توحّش بر آن عارض شده باشد و ذبح یا نحر آن ممکن نباشد. یا اینکه در محلّ تنگی مانند چاه قرار گرفته باشد که بیرون آوردن و حتّی ذبح در آن محل هم ممکن نباشد. در این صورت با وارد کردن ضربه و نیزه می‌توان آن را کشت.
[۶] مستند الشیعة، ج۱۵، ص۳۲۴.    

امام خمینی در کتاب تحریرالوسیله در این باره می‌نویسد: «حیوانی که به سبب سگ و با وسیله جمادی با شرایط آن، کشته و حلال می‌شود هر حیوان ممتنع وحشی است از پرنده یا غیر آن؛ چه اصلاً چنین باشد؛ مانند کبوتر و آهو و گاو وحشی یا اهلی‌ باشد سپس وحشی گردد، یا سرکش شود؛ مانند گاو سرکش و شتری که این‌چنین است. و همچنین است هر چهارپایی که هجوم‌کننده است؛ مانند گاومیش وحشی و مانند آن؛ و خلاصه هرآنچه که زیردست نیاید و غالباً دست‌یافتن بر آن بدون تدبیر ممکن نباشد. بنابراین تذکیه نمودن با شکار، بر حیوان اهلی‌ رام واقع نمی‌شود، چه رام بودن آن اصلی باشد؛ مانند مرغ و گوسفند و شتر و گاو یا عارضی پیدا شده باشد؛ مانند آهو و پرنده‌ای که اهلی‌ شده‌اند.»
[۷] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۱۴۹، کتاب الصید و الذباحة، القول فی الصید، مسالة۱۲، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.    
و «هر حیوانی که ذاتاً خوردن آن حلال است، بدون اشکال، تذکیه بر آن واقع می‌شود؛ اگرچه به عوارضی حرام شده باشد مانند حیوان جلّال (نجاست خوار) و وطی شده، خواه دریایی باشد یا برّی (خشکی)، وحشی باشد یا اهلی‌، پرنده باشد یا غیر آن؛ اگرچه در کیفیت تذکیه مختلف می‌باشند.»
[۸] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۱۶۳، کتاب الصید و الذباحة، القول فی الذباحة، مسالة۲۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.    


اگر آنچه که تلف شده چیزی باشد که خوردنش حلال باشد، لیکن خوردن آن متعارف نباشد، مانند اسب‌ها و قاطرها و الاغ‌های اهلی‌، حکم آن مانند غیر ماکول است. لیکن احتیاط (واجب) در درآوردن چشم آن‌ها همان است که در مساله سوم ذکر کردیم.»
[۹] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۶۴۵، کتاب الدیات، القول فی اللواحق، الثالث من اللواحق فی الجنایة علی الحیوان، مسالة۴، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.    
مبنی بر این‌که «در جایی که چشم چهارپایی را دربیاورد احتیاط (واجب) اکثر الامرین از ارش و یک چهارم ثمن آن - در روزی که چشمش درآورده شده است - می‌باشد.»
[۱۰] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۶۴۴، کتاب الدیات، القول فی اللواحق، الثالث من اللواحق فی الجنایة علی الحیوان، مسالة۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.    


۱. ↑ جواهر الکلام، ج۲۰، ص۱۷۴.    
۲. ↑ جواهر الکلام، ج۲۰، ص۱۸۹.    
۳. ↑ جواهر الکلام، ج۲۳، ص۳۵۷.    
۴. ↑ جواهر الکلام، ج۳۶، ص۲۶۴-۲۶۵.    
۵. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۱۶۷، کتاب الاطعمة و الاشربة، القول فی الحیوان، مسالة۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.    
۶. ↑ مستند الشیعة، ج۱۵، ص۳۲۴.    
۷. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۱۴۹، کتاب الصید و الذباحة، القول فی الصید، مسالة۱۲، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.    
۸. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۱۶۳، کتاب الصید و الذباحة، القول فی الذباحة، مسالة۲۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.    
۹. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۶۴۵، کتاب الدیات، القول فی اللواحق، الثالث من اللواحق فی الجنایة علی الحیوان، مسالة۴، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.    
۱۰. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۶۴۴، کتاب الدیات، القول فی اللواحق، الثالث من اللواحق فی الجنایة علی الحیوان، مسالة۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.    


• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۱، ص۷۷۳-۷۷۴.    
• ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر)    ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی    


رده‌های این صفحه : حج | دیدگاه های فقهی امام خمینی | صید و ذباحه | فقه | معاملات
جعبه ابزار