اهانت به پدر (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خداوند از گفتار و رفتار
اهانت آمیز با
پدر و
مادر نهی کرده است.
وقضی ربک الاتعبدوا الا ایاهوبالولدین احسـنا اما یبلغن عندک الکبر احدهمآ او کلاهما فلاتقل لهمآ اف ولاتنهرهما وقل لهما قولا کریما.
و پروردگارت فرمان داده: جز او را نپرستید! و به پدر و مادر نیکی کنید! هر گاه یکی از آن دو، یا هر دوی آنها، نزد تو به سن پیری رسند، کمترین اهانتی به آنها روا مدار! و بر آنها فریاد مزن! و گفتار
لطیف و سنجیده و بزرگوارانه به آنها بگو!
بعد از اصل
توحید به یکی از اساسی‌ترین تعلیمات انسانی
انبیاء ضمن تاکید مجدد بر توحید اشاره کرده می‌گوید: پروردگارت فرمان داده که تنها او را بپرستید و نسبت به پدر و مادر نیکی کنید (و قضی ربک الا تعبدوا الا ایاه و بالوالدین احسانا). قضاء، مفهوم مؤکدتری از امر دارد، و امر و فرمان قطعی و محکم
را می‌رساند و این نخستین تاکید در این مساله است. قرار دادن توحید یعنی اساسی‌ترین اصل اسلامی در کنار نیکی به
پدر و
مادر تاکید دیگری است بر اهمیت این دستور اسلامی.
مطلق بودن
احسان که هر گونه نیکی را در بر می‌گیرد و همچنین، والدین که
مسلمان و
کافر را شامل می‌شود، سومین و چهارمین تاکید در این جمله است. نکره بودن احسان (احسانا) که در این گونه موارد برای بیان عظمت می‌آید پنجمین تاکید محسوب می‌گردد.
توجه به این نکته نیز لازم است که فرمان، معمولا روی یک امر اثباتی می‌رود در حالی که در اینجا روی نفی رفته است (پروردگارت فرمان داده که نپرستید جز او را).
این ممکن است به خاطر آن باشد که از جمله قضی، فهمیده می‌شود که جمله دیگری در شکل اثباتی در تقدیر است و در معنی چنین می‌باشد: پروردگارت فرمان مؤکد داده که او را بپرستید و غیر او را نپرستید. و یا اینکه مجموع جمله نفی و اثبات (الا تعبدوا الا ایاه) در
حکم یک جمله اثباتی است، اثبات
عبادت انحصاری پروردگار سپس به بیان یکی از مصداق‌های روشن نیکی به پدر و مادر پرداخته می‌گوید: هر گاه یکی از آن دو، یا هر دو آنها، نزد تو به سن پیری و شکستگی برسند (آن چنان که
نیازمند به مراقبت دائمی تو باشند) از هر گونه
محبت در مورد آنها دریغ مدار، و کمترین اهانتی به آنان مکن، حتی سبکترین تعبیر نامؤدبانه یعنی اف به آنها مگو (اما یبلغن عندک الکبر احدهما او کلاهما فلا تقل لهما اف). و بر سر آنها فریاد مزن (و لا تنهرهما). بلکه با گفتار سنجیده و
لطیف و بزرگوارانه با آنها
سخن بگو (و قل لهما قولا کریما).
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۷، ص۱۷۴، برگرفته از مقاله «اهانت به پدر».
