انذارگران الهی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
پیامبران ، در میان سایر انذارگران به عنوان انذارگران الهی از جایگاه خاصّی برخوردارند.
مبدأ اصلی
انذار ، ذات اقدس الهی است و انذار بالاصاله به او منتسب است
:«اِنّا اَنزَلنهُ فی لَیلَة مُبرَکَة اِنّا کُنّا مُنذِرین»،
«اِنّا اَنذَرنکُم»،
«فَاَنذَرتُکُم نارًا تَلَظّی»
.
انذار در
قرآن گاهی به
پیامبران از جمله
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) به عنوان واسطه الهی
و گاهی به
جنّ به عنوان واسطه میان پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) و قوم خود
اسناد داده شده است.
البته براساس قول خداوند در
آیه ۱۲۲
سوره توبه لازم است از هر
فرقه ، طایفه ای برای
تفقه در
دین کوچ کنند تا در بازگشت، قوم خویش را انذار کنند: «فَلَولا نَفَرَ مِن کُلِّ فِرقَة مِنهُم طَائِفَةٌ لِیَتَفَقَّهوا فِی الدّینِ ولِیُنذِروا قَومَهُم اِذا رَجَعوا اِلَیهِم»
گفتنی است که به آیات وعید
قرآن ازاین رو که وسیله ای برای انذار است «نُذُر» گفته شده است.
در برخی
آیات از
عذاب الهی به «
نذیر » یاد شده است،
زیرا عذاب نیز انذار با زبان حال است.
اگرچه براساس آیات یاد شده انذار افزون بر پیامبران به گروهها و امور دیگری نیز نسبت داده شده است؛ امّا پیامبران و به ویژه پیامبر خاتم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) در این مهم از جایگاه خاصّی برخوردارند، زیرا در برخی آیات هدف از برانگیختن پیامبران،
نزول وحی و فرو فرستادن قرآن، بشارت و بیم دادن مردم معرفی شده است: «و ما نُرسِلُ المُرسَلینَ اِلاّ مُبَشِّرینَ و مُنذِرین»،
«یُلقِی الرُّوحَ مِن اَمرِهِ... لِیُنذِر»،
«اوحِیَ اِلَیَّ هذا القُرءانُ لاُِنذِرَکُم بِهِ»
و در برخی از آیات هدف
بعثت • و مسئولیت پیامبران به انذار منحصر شده و در برخی دیگر تنها به ذکر انذار اکتفا شده است:«اِنَّما اَنتَ نَذیرٌ»،
«اِنَّما اَنا لَکُم نَذیرٌ مُبین»
«اِن هُوَ اِلاّ نَذیرٌ لَکُم»،
«و لَقَد اَرسَلنا فیهِم مُنذِرین»،
«قَد خَلَتِ النُّذُر»
و....
بدون تردید حصر یاد شده اضافی است و با شأن بشارت پیامبران تنافی ندارد، زیرا مراد از حصر در آیات مزبور، ذکر انذار نسبت به هدایت یافتن است؛ نه بشارت دادن
و در حقیقت پیام آیات یادشده این است که پیامبران فقط انذار می‌کنند؛ ولی هدایت یافتن یا گمراه شدن مردم به عوامل دیگری وابسته است که در جای خود بیان شده است.
گفتنی است که ذکر انذار و عدم ذکر بشارت برای آن است که مقام، مقام انذار است، یا به این سبب است که دین امری فطری است، جز آن‌که با حجابهای
شرک و
معصیت پوشانده می‌شود و
موجبات غلبه
شقاوت و نزول سخط الهی فراهم می‌آید، ازاین رو نزدیک ترین راه مناسب با حکمت و حزم آن است که ابتدا مشرکان و معصیت کاران با انذار بیدار و به سوی حق
هدایت شوند.
برخی از مفسران علّت این انحصار را آن دانسته‌اند که در
بعثت انذار، مقصود مهم‌تر محسوب می‌گردد، وانگهی در
آیات دیگری مقرون به
بشارت ذکر شده است
: «اِنّا اَرسَلنکَ بِالحَقِّ بَشیرًا و نَذیرًا»
دائرة المعارف قرآن کریم، برگرفته از مقاله «انذار».
