امر استحبابی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
امر دلالت کننده بر
طلب غیر الزامی مولا را امر استحبابی گویند.
امر استحبابی، امری است که بر طلب غیر الزامی یا
بعث غیر
اکید دلالت می‌نماید، مانند: امر به انجام
غسل جمعه .
در چیستی متعلق امر اختلاف نظر وجود دارد؛
دیدگاه مشهور اصولی‌ها این است که متعلق امر،
طلب فعل است؛ اما بیشتر متاخران، متعلق امر را
بعث اعتباری به سوی انجام فعل می‌دانند. دیدگاه‌های دیگری نیز در این باره وجود دارد؛ برای مثال، مرحوم «
مظفر»، متعلق امر را نسبت طلبی می‌داند.
درباره ظهور صیغه امر (اعم از این که منشا ظهور،
وضع یا
اطلاق و یا
حکم عقل باشد) نیز اختلاف وجود دارد؛ برخی صیغه امر را
حقیقت در
وجوب، عده‌ای حقیقت در
ندب، گروهی
مشترک لفظی بین وجوب و ندب و برخی دیگر،
مشترک معنوی میان وجوب و ندب می‌دانند. دیدگاه‌های دیگری نیز در این مورد وجود دارد.
برخی از اصولی‌ها اعتقاد دارند
ماهیت ندب (
استحباب) بسیط است و برخی، به ترکیب آن از دو عنصر
رجحان انجام فعل و جواز ترک آن فعل، اعتقاد دارند.
گروهی از متاخران که ماهیت استحباب را
بسیط می‌دانند درباره چگونگی استنباط آن از طریق عقل، می‌گویند: بعثی بر انگیختن به سوی انجام فعل که از سوی
شارع مقدس و یا مولا صادر می‌شود گاهی ناشی از
اراده اکید و شدید است که همین شدت اراده در نزد
عقل، قرینه بر وجوب و عدم رضایت به ترک آن است؛ اما گاهی ناشی از اراده غیر
اکید است که در این صورت،
عقل،
حکم به استحباب می‌نماید.
فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۲۴۸، برگرفته از مقاله «امر استحبابی».
