در امثال مقصوده، گوینده از گفتن مثل، قصد تمثیل و ضرب المثل دارد؛ برخلاف امثال غیرمقصوده که چنین قصدی وجود ندارد. همه امثال قرآنمقصوده هستند؛ زیرا در قرآن به مثل بودن آن‌ها تصریح و غرض از ذکر نیز بیان شده است. امثال مقصوده قرآن ، منحصر به امثال ظاهر نیست؛ بلکه امثال کامن قرآن که شکی در مثل بودن آن‌ها نیست و فقط لفظ مثل در آن‌ها ذکر نشده است نیز از امثال مقصوده هستند.
