امتحان سنت الهی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
امتحان از سنتهای قطعی الهی است که در
قرآن بارها به آن اشاره شده است.
امتحان از جمله سنتهای قطعی الهی است: «اَحَسِبَ النّاسُ اَن یُترَکوا اَن یَقولوا ءامَنّا وهُم لایُفتَنون»
اصل این
سنت در عالم
تشریع و
تکوین براساس قوانین دائمی و ثابت استوار است و هیچ‌گونه تبدیل و جایگزینی:«فَلَن تَجِدَ لِسُنَّتِ اللّهِ تَبدیلاً»
و تحویل و دگرگونی را برنمی‌تابد:«و لَن‌تَجِدَ لِسُنَّتِ اللّهِ تَحویلا»
سنت
امتحان همچون دیگر سنتهای خداوند مطلق و فراگیر است، ازاین‌رو به دوره و گروهی خاص از انسانها اختصاص ندارد و بر همه افراد و اقوام از گذشته و حال و آینده حاکم است.
امتحان به مقتضای عموم «الناس»
شامل انسانهای عادی و توده مردم و نیز شامل انسانهای والا همچون انبیای الهی می‌گردد.
حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) را خدای متعالی به کلماتی آزمود
:«اِذِ ابتَلی اِبرهیمَ رَبُّهُ بِکَلِمت...»
چنان‌که
حضرت موسی (علیه‌السلام) به فتنه‌های سخت و شدید آزموده شد
:«و فَتَنّکَ فُتونًا»
بدیهی است که امتحان همگان در یک سطح نبوده و هر کسی به اندازه
دین و
ایمان و حسن رفتارش امتحان می‌شود و هر که ایمانش صحیح‌تر و عملش نیکوتر است امتحان وی شدیدتر است
، چنان‌که به تصریح
قرآن کریم خداوند هیچ‌کس را بیش از وسع وی تکلیف نمی‌کند:«لایُکَلِّفُ اللّهُ نَفسًا اِلاّ وُسعَها»
و اهل ایمان نیز از خداوند می‌خواهند تا ایشان را به اعمال سنگین و طاقتفرسا مکلف نسازد:«رَبَّنا...وَ لاتَحمِل عَلَینا اِصرًا...و لاتُحَمِّلنا ما لا طاقَةَ لَنا بِهِ...»
از رسول‌خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) سؤال شد: آزمون چه کسانی دشوارتر است؟ فرمود: پیامبران، آنگاه دیگر انسانها بر حسب مراتب خویش.
در روایتی
امام صادق (علیه‌السلام) حتی اندوهی را که بر
مؤمن وارد می‌شود و راز آن را نمی‌داند مایه زدودن گناهان وی دانسته است.
مرکز دائرة المعارف قرآن کریم، برگرفته از مقاله «امتحان».
