ام کجه (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ام کجه انصاری،
همسر اوس بن ثابت انصاری است.
و و در شأن نزول آیه۷ و ۱۱
سوره نساء ایشان یاد شده است.
برخی مفسران، نزول آیات ۷ و ۱۱
سوره نساء را در پی
شکوه وی به
پیامبر - صلی الله علیه وآله-، مبنی بر محروم شدن او و دخترانش از
ارث شوهرش دانسته‌اند.
للرجال نصیب مما ترک الوالدان والاقربون وللنساء نصیب مما ترک الوالدان والاقربون مما قل منه او کثر نصیبا مفروضا• «برای مردان از آنچه پدر و مادر و خویشاوندان (آنان) بر جای گذاشته‌اند سهمی است و برای زنان (نیز) از آنچه پدر و مادر و خویشاوندان (آنان) بر جای گذاشته‌اند سهمی (خواهد بود) خواه آن (مال) کم باشد یا زیاد نصیب هر کس مفروض شده است»
در
عصر جاهلیت عرب، رسم چنین بود که تنها مردان را
وارث می‌شناختند و معتقد بودند آن کس که
قدرت حمل سلاح و
جنگ و
دفاع از حریم زندگی احیانا غارتگری ندارد
ارث به او نمی‌رسد، به همین دلیل زنان و کودکان را از ارث محروم می‌ساختند و
ثروت میت را در میان مردان دورتر قسمت می‌کردند.
تا اینکه یکی از
انصار بنام
اوس بن ثابت از
دنیا رفت در حالی که دختران و پسران خردسالی به جای گذارد، عموزاده‌های او بنام
خالد و
ارفطه آمدند و
اموال او را میان خود تقسیم کردند، و به همسر و فرزندان خردسال او چیزی ندادند، همسر او شکایت به
پیامبر -صلی الله علیه و آله- کرد، و تا آن زمان حکمی در این زمینه در
اسلام نازل نشده بود، در این موقع آیه فوق نازل شد و پیامبر -صلی الله علیه و آله- آن دو نفر را خواست و به آنها دستور داد که در اموال مزبور، هیچ گونه دخالت نکنند و آن را برای بازماندگان درجه اول یعنی
فرزندان و همچنین
همسر او بگذارند.
در پایان
آیه برای تاکید مطلب می‌فرماید: (این سهمی است تعیین شده و لازم الاداء) تا هیچ گونه تردید در این بحث باقی نماند (نصیبا مفروضا).
نکته: همانطور که می‌بینیم آیه فوق یک حکم عمومی برای همه موارد ذکر می‌کند، بنابراین آنهایی که فکر می‌کنند پیامبران اگر ثروتی داشته باشند به - عنوان
ارث به بستگان آنها نمی‌رسد بر خلاف آیه فوق است (البته منظور اموال شخصی
پیغمبر است و گرنه اموال
بیت المال که متعلق به مسلمین است طبق قانون
بیت المال در موارد خود مصرف خواهد شد.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۴، ص۳۷۴، برگرفته از مقاله «م کجه».
