الوحدة التاریخیة للسور القرآنیة (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«الوحدة التاریخیة للسور القرآنیة» نوشتاری است که به بررسی و تبیین نظریه وحدت تاریخی سوره‌های
قرآن کریم می‌پردازد.
نویسنده با تاکید بر پذیرش نزول تدریجی آیات قرآن کریم، ترتیب نزول‌های ذکر شده درباره سور قرآنی را محصول
اجتهاد و استنباط
صحابه پیامبر و یا شاگردان ایشان دانسته است چرا که در آنها تفاوت و اختلاف مشاهده می‌شود. درعین حال علم به اتحاد تاریخی تک تک سور قرآن، با آگاهی از ترتیب نزول آیات و نیز علم به تاریخ نزول آیات و سور؛ یعنی از خلال تفسیر تاریخی قرآن، به دست می‌آید و تفسیر تاریخی قرآن یعنی بیان معانی کلمات، آیات و سوره‌های قرآن به همراه تاریخ نزول و مناسبت‌ها و اسباب نزول آنها و شناخت دقیق زمان نزول آیات. تمام سوره‌های قرآنی علیرغم تنوع موضوعات مطرح شده در آنها که شامل موضوعات اجتماعی، سیاسی، نظامی و غیره می‌باشد از یک اتحاد تاریخی که از ابتدا تا انتهای
سوره امتداد دارد، برخوردارند و این مدت تاریخی که طی آن نزول سوره کامل می‌گردد، چه کوتاه باشد و چه درازمدت، از اتحاد و یکپارچگی برخوردار است چرا که برای مرتبط ساختن این موضوعات متنوع و گوناگون به یکدیگر در یک سوره بدین دیدگاه نیاز داریم. نویسنده معتقد است تنها هدف موردنظر از ارائه این دیدگاه تجدیدنظر در نحوه تدبر در قرآن کریم و
تفسیر و
تاویل آن و شناخت این کتاب آسمانی است و برخلاف گمان برخی به هیچ وجه به تغییر ترتیب
مصحف یا ترتیب آیات قرآنی نخواهد انجامید. نویسنده در این کتاب به بیان نظریه «وحدت تاریخی سوره‌های قرآن» و تاثیر آن در تفسیر سور قرآنی پرداخته سپس این نظریه و روش را بر یکی از سوره‌های قرآنی؛
سوره احزاب ، تطبیق می‌نماید.
کتاب حاضر دارای مقدمه‌ای به قلم نویسنده و دو بخش اصلی ذیل می‌باشد:
المقدمة: المنهج التاریخی فی نزول القرآن الکریم.
القسم الاول: «النظریات العلمیة فی توثیق آیات القرآن الکریم و سوره» دارای دو باب ذیل می‌باشد:
الباب الاول: «نظریة جمع القرآن الکریم» که مشتمل بر سه فصل است:
الفصل الاول: جمع الله تبارک و تعالی للقرآن الکریم.
الفصل الثانی: جمع المسلمین للمصحف الامام.
الفصل الثالث: التجدید فی علوم القرآن.
الباب الثانی: «نظریة الوحدة التاریخیة» چهار فصل ذیل را در بر می‌گیرد:
الفصل الاول: اجتهادات ترتیب نزول السور القرآنیة.
الفصل الثانی: مفهوم التفسیر التاریخی.
الفصل الثالث: مفهوم الوحدة التاریخیة.
الفصل الرابع: الصلة التکاملیة بین الوحدة التاریخیة و الموضوعیة.
القسم الثانی: «التفسیر التاریخی لسورة الاحزاب» دارای یک مقدمه در معرفی این سوره و چهارده فصل به عدد نداءهایی است که در این سوره وجود دارد که مخاطب برخی از آنها
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و مخاطب برخی دیگر همسران حضرت یا مؤمنان می‌باشد. در پایان کتاب هم فهرست منابع کتاب به همراه فهرست مطالب آن آمده است.
همچنین سایر آثار چاپ شده نویسنده معرفی گردیده است.
کتاب حاضر به قلم آقای عمران سمیع نزال و به زبان عربی نگارش یافته و در قطع وزیری با جلد شومیز در ۲۷۱ صفحه برای بار نخست در سال ۱۴۲۷ هجری ۲۰۰۶ میلادی از سوی انتشارات «
دار قتیبة للطباعة و النشر و التوزیع» دمشق و «
دار القراء للنشر» اردن منتشر شده است.
نرم افزار مشکات الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
