النجعة فی شرح اللمعة (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
النجعة فی شرح اللمعة تالیف علامه
محمد تقی شوشتری (تستری) (۱۲۸۲- ۱۳۷۴ ش)
شرحی است استدلالی و بسیار دقیق بر
لمعه شهید اول ، که می‌توان ادعا کرد بر متن اصلی ترجیح دارد و حاوی نکات جالب فقهی می‌باشد.
از ویژگی‌ها، این مجموعه نقل صحیح روایات از منابع دست اول و
جوامع روایی شیعه است.
ویژگی دیگر این کتاب تکیه آن بر اقوال قدما و نقل بدون واسطه از منابع فقهی می‌باشد. مؤلف محترم تلاش کرده روایات مناسب هر باب را تا اندازه مقدور ارائه کند و در این جهت دستی گشاده داشته و بیش از اندازه ی مرسوم در کتب فقهی برای هر مساله روایت نقل کرده، و حتی از کتب روایی و فقهی
اهل سنت نیز بهره جسته است. در ۱۱ جلد به
زبان عربی به چاپ رسید، تمام ابواب فقهی که در کتاب
لمعه مطرح شده را دربرمی گیرد.
تصحیح کتاب مذکور را محقق ارجمند
علی اکبر غفاری به عهده گرفته است.
مؤلف بیان می‌دارد:
شهید ثانی در
شرح خود مطالبی را نقل کرده است، اما نگفته که این مطلب از کجا و چه کتابی نقل شده و آیا درست است یا نه از این رو با مراجعه به مآخذ
وسائل الشیعه (مانند
کتب اربعه ) تصمیم گرفتم بر
لمعه شرحی بنویسم.
به ترتیب کتاب
لمعه از باب
طهارت شروع و به باب
دیات ختم شده است. به شیوه تحلیلی و با ذکر مستندات ابتدا متن
لمعه ذکر می‌شود، پس از آن روایات هر باب آمده و در ادامه دیدگاه فقهای سلف در هر مساله، مورد تحلیل قرار می‌گیرد.
مؤلف محترم ترتیب ابواب فقهی کتاب
لمعه را تحسین کرده و آن را برگرفته از دیدگاه
شیخ مفید در
مقنعه دانسته و با ذکر مقدماتی از
باب طهارت شروع به تدوین می‌کند. این کتاب ۱۱ جلد است و ابوابی که در هر جلد ارائه شده به ترتیب زیر می‌باشد.
۱- کتاب
الطهاره۲- کتاب الصلاه (الجزء الاول)
۳- کتاب الصلاه (الجزء الثانی)
۴- کتاب الزکات و الخمس و الصوم
۵- کتاب الحج
۶- ادامه کتاب الحج، کتاب الجهاد، کتاب الکفارات، کتاب النذر، کتاب القضاء، کتاب الشهادات، کتاب الوقف، کتاب العطیة.
۷- کتاب التجاره (
مکاسب محرمه ،
بیع ،
خیارات )
۸- کتاب الدین، کتاب الرهن، کتاب الحجر، کتاب الضمان، کتاب الحوالة، کتاب الکفالة، کتاب الصلح، کتاب الشرکة، کتاب المضاربة، کتاب الوکالة، کتاب الشفعة، کتاب السبق و الرمایة، کتاب الجعالة، کتاب الوصایا، کتاب النکاح.
۹- دنباله کتاب النکاح، کتاب الطلاق و الخلع و المبارات.
۱۰- کتاب العتق، کتاب التدبیر و المکاتبة، کتاب الاقرار، کتاب الغصب، کتاب اللقطة، کتاب احیاء الموات، کتاب الصید و الذباحة، کتاب الاطعمة، و الاشربة، کتاب المیراث.
۱۱- کتاب الحدود، کتاب القصاص، کتاب الدیات.
برای نمونه گزارش کتاب الطهارة و کتاب الصلاة به
شرح زیر است:
در باب طهارت وی پس از تعریف این اصطلاح فقهی، اصطلاح کتاب الطهور را بر کتاب الطهارة ترجیح می‌دهد چرا که طهارت شامل
وضو ،
غسل و
تیمم نمی‌شود.
سپس
آب را به
قلیل و
کر تقسیم می‌کند و به
شرح احکام هر یک می‌پردازد و در ادامه آب چاه را با تفصیلی که شهید مطرح کرده بیان می‌کند و بر خلاف شهید معتقد است آب چاه با ملاقات نجاست نجس نمی‌شود.
پس از آن انواع نجاسات و احکام آنها را مطرح کرده و به
شرح احکام پاک کننده‌ها پرداخته است. در این بخش هم برخلاف مشهور فقها هر
متنجسی را
نجس کننده نمی‌داند و معتقد است تنها مایعاتی که نجس می‌شوند می‌توانند منجس هم باشند.
احکام
وضو ،
غسل و انواع آن و احکام تیمم در ادامه این جلد مطرح می‌شود.
مصنف در جلد دوم و سوم احکام و مسائل
نماز را با نمازهای واجب شروع کرده و در ادامه شروط
نماز را بیان می‌کند که در آن به وقت نماز،
قبله ،
لباس مصلی ،
مکان نمازگزار و
شرایط عمومی صحت نماز می‌پردازد؛ و کیفیت نماز را اعم از واجبات و مستحبات و مکروهات ارائه می‌کند.
نماز جمعه ،
نماز عیدین ،
نماز آیات ، انواع
غسل‌های مستحبی ،
نمازهای مستحبی مانند:
نوافل عناوین نمازهایی است که به
شرح آنها پرداخته است.
وی در فصول بعدی به نحوه برطرف کردن اشکالات احتمالی نماز و شک‌هایی که ممکن است برای مصلی پیش آید و قضای نمازهای ترک شده و
نماز مسافر و
نماز جماعت می‌پردازد.
نرم افزار دروس حوزوی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی(نور).
