المولودین (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«المولودین» که با نام‌های «مختلف المولودین لثمانیة اشهر»
، «المولودین بسبعة اشهر»
و «المولودین لستة اشهر»
نیز ضبط شده است، نگاشته مترجم آثار علمی و پزشکی یونانی به عربی و پزشک نامدار دوران عباسی
حنین بن اسحاق عبادی (۱۹۴ ق- ۲۶۰ ق) است.
بسیاری این کتاب را ترجمه اثری از
جالینوس و یا
بقراط دانسته‌اند.
با این حال با توجه به سخن ابن اسحاق در مقدمه به نظر می‌رسد آنچه امروزه در دست ماست تالیف مستقلی از آثار حنین است، نه ترجمه اثری از نگاشته‌های جالینوس.
وی در ادامه می‌گوید که بقراط کتابی درباره مولودین در هشت
ماه نگاشته است و این کتاب را سودمند می‌داند از این رو این اثر بقراط را زیربنای نگاشته خود قرار می‌دهد.
این اثر مشتمل بر یک مقدمه، مسائل و خاتمه است که مسائل مربوط به هر موضوع به شیوه سؤال و جواب تدوین شده است.
در مقدمه کتاب، موضوع بحث، نگاشته بقراط در این موضوع و انگیزه نگارش این اثر بیان شده است. مسائل در هشت مطلب و خاتمه نیز در دو مطلب عنوان شده است.
کتاب مولودین نگاشته‌ای طبی است که مؤلف در آن به مدت حمل، امراضی که باعث وفات
جنین می‌شود و مسائلی از این قبیل پرداخته است.
دراین باره مؤلف از نگاشته‌های پزشکان پیشین- خصوصا بقراط- استفاده‌های فراوان برده و علاوه بر آن تجربیات و آموخته‌های خود را هم در این زمینه به رشته تحریر درآورده است. از این رو علاوه بر نقل اقوال دیگران گاه سخنان آنها را نیز نقد میکند.
نکته دیگر در مورد اثر این که هر چند آنچه حنین در این اثر می‌نگارد امروزه رنگ و بوی کهنگی به خود گرفته است، ولی اگر این مطالب را با تجربیات و دستاوردهای پزشکی امروز مقایسه کنیم متوجه می‌شویم که صحت بسیاری از تعلیمات این نگاشته هنوز به قوت خود باقی است.
در بخش مسائل کتاب- که مهم‌ترین بخش کتاب است و بیشترین حجم آن را هم به خود اختصاص داده است- مباحث متعددی مطرح شده که برخی از عناوین عبارت است از:
۱. ضررهایی که به جنین قبل و بعد از ولادت ممکن است وارد شود.
۲. آیا این ضررها تنها مختص به جنین‌هایی است که قبل از نه ماه به
دنیا می‌آیند یا به بقیه جنین‌ها هم وارد می‌شود.
۳. مدت زمانی که امراض در جنین می‌ماند.
۴. جنین‌هایی که قبل از هشت ماه به دنیا می‌آیند و جنین‌هایی که بعد از هشت ماه به دنیا می‌آیند.
۵. علت تولد کودکان
ناقص الخلقه .
۶.
سقط و بحران.
۷. تفاوت
پسر و
دختر در این مبحث.
۸. بحران در اطفال.
در خاتمه نیز دو مطلب آمده است: ۱. خلاصه‌ای از مباحث گذشته؛ ۲. ذکر بعضی از مسائل جزئیه.
این کتاب به اهتمام دکتر یوسف حبی بر اساس تنها نسخه خطی به دست آمده از آن (نسخه کتابخانه دولتی مونیخ) که به
سال ۱۷۵۷ م استنساخ شده بوده تصحیح و تحقیق شده است. دکتر حبی در ابتدا به بررسی کتاب المولودین و سخن مورخین درباره آن پرداخته است. آنگاه نسخه خطی به دست آمده از این کتاب را توصیف کرده و در آخر به محتوای کتاب اشاره کرده است.
در تصحیح این اثر از آن جهت که نسخه چندان معتبری از آن در دسترس نبوده، مصحح به شیوه تصحیح قیاسی عمل نموده و البته هر جا به ضرورت، نسخه اصلی را دارای اشکال و نادرستی دیده در پاورقی به آن اشاره نموده است.
فهارس اعلام، اماکن، کتب و فهرست الفاظ و مصطلحات کار دیگری است که مصحح انجام داده و در انتهای کتاب آمده است.
نرم افزار جامع طب، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
/span
