المهدی حقیقة لاخرافة (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«المهدی حقیقة لاخرافة» اثر محمد بن احمد ابن اسماعیل، نقد و بررسی دیدگاه‌های
فرق مختلف اسلامی درباره
مهدی موعود عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف است.
کتاب به
زبان عربی و در سال ۱۴۰۰ ق نوشته شده است.
کتاب با دو مقدمه از مؤلف و تذکر چند نکته، آغاز شده و مطالب در سه باب و هر باب در چندین فصل، ارائه گردیده است.
مؤلف که از
علمای اهل سنت است، با استناد به
منابع روایی عامه، به شبهاتی درباره
مهدویت، صفات
حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف و
علائم ظهور او پاسخ می‌گوید.
وی با برشمردن نام
صحابه و
اصحاب حدیث که
روایات مهدی را نقل نموده یا در این باره کتاب نوشته‌اند، به ذکر برخی از این
احادیث پرداخته است.
وی معقتد است، در این قضیه برخی کاملا منکر احادیث مهدویت شده و برخی حتی احادیث ضعیف را نیز قبول کرده‌اند؛ ولی در این زمنیه، احادیث مسلم و قابل اسنادی وجود دارد که می‌شود بر آن اتفاق کرد.
مؤلف همچنین با ذکر اسامی برخی از
مدعیان مهدویت، پندار آنان را رد کرده و در ادامه، حال جهان پس از
ظهور را بررسی می‌نماید.
نویسنده در مقدمه، بعد از اشاره به
افراط و
تفریط برخی در مسئله مهدویت، به انتقاد از گروهی پرداخته است که با عنوان «التحریر الفکری»، به قول خود، دست به اصلاحات دینی زده و از این طریق، بسیاری از حقایق اسلامی که نصوص صریح
متواتر در رابطه با آن موجود است را، انکار می‌کنند.
وی در ابتدای مباحث، به تذکر چند نکته پرداخته است؛ از جمله این که توحید یکی از مسائل اعتقادی بوده که هیچ گاه در میان
علمای گذشته، مورد
تنازع نبوده و اختلافات مطرح شده، پیرامون
فروع دین می‌باشد. وی عدم
ایمان و
اعتقاد بر احادیثی که اسنادش به
رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم مسلم بوده را، انکار
توحید دانسته و مهدویت را از جمله این احادیث می‌داند.
باب اول، در سه بخش، به بررسی
احادیث مهدویت پرداخته است:
۱- بعضی از احادیثی که در شان حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف وارد شده است؛ شامل بیست و دو حدیث که به دو بخش زیر تقسیم شده‌اند:
- احادیثی که در آن‌ها به
لقب مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف تصریح شده است.
- احادیثی که به برخی صفات و احوال مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف اشاره می‌کنند.
- روایاتی که احتمال دارد در شان مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف باشند.
۲- اهتمام
علمای اهل سنت به احادیث مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف که شامل معرفی اسامی اشخاص زیر است:
- سی و یک نفر از
صحابی که احادیث حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف را روایت کرده‌اند؛ از جمله:
علی بن ابی طالب علیه‌السّلام،
عثمان،
عبدالرحمن بن عوف و...
- سی و هشت نفر از دانشمندانی که آن احادیث را در کتاب هایشان نقل کرده‌اند؛ از قبیل:
ابوداود در «
سنن»،
ترمذی در «
جامعه»،
ابن ماجه در «
سنن» و...
- شصت و سه نفر از
علما که آن احادیث را
صحیح یا
حسن دانسته‌اند؛ شامل:
ابوجعفر عقیلی در «
الضعفاء»،
ابن حبان بستی صاحب «
الصحیح» و...
- سی و یک نفر از دانشمندان که مستقلا کتابی درباره حضرت مهدی علیه‌السّلام نوشته‌اند؛ از جمله:
ابوبکر بن ابی خیثمه،
نعیم بن حماد بخاری،
ابوداود سجستانی و...
۳- تصریح
علما به اثبات حقیقه مهدی موعود عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف که شامل متن کامل نوشته‌هایی است که
علما در کتاب خویش آورده‌اند؛ از جمله:
حسن بن البربهاری در «
شرح السنة»،
قاضی عیاض در «
الشفا» و...
دوم، در دو بخش، اختصاص دارد به طرح و پاسخ برخی شبهاتی که در حوزه مهدویت وارد شده است:
۱- شبهات
علمی ساختگی: که نویسنده شبهات زیر را مطرح و بدان‌ها پاسخ داده است:
- سوای
قرآن حجتی نیست و آیه‌ای در آن به مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف اشاره نکرده است.
- این روایات، صلاحیت آن که
اعتقادات خود را بر پایه آن‌ها استوار کنیم، ندارند.
- احادیث مهدویت در هیچ یک از صحیحه مسلم و بخاری نیامده که دلیل ضعف آن هاست.
- مهدی همان عیسی بن مریم علیه‌السّلام است.
نویسنده معتقد است، احادیث مربوط به مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف
خبر واحد نبوده، بلکه از
تواتر معنوی برخوردار است و بسیاری از
علما؛ از جمله
ابن القیم،
الآبری،
السفارینی،
ابوالمسعود ادریس،
ابن حجر،
القرطبی،
السخاوی و
السیوطی به این امر اشاره دارند.
وی بر این باور است که اگر هم قبول کنیم، این روایات
متواتر نبوده و خبر واحداند،
مذهب جمهور
علمای سلف و اکثر
محدثین و فقهای
مذاهب چهارگانه، معتقدند که اگر راوی خبر واحد
عادل باشد، روایت او مفید
علم و
یقین است.
۲- شبهات عقلی مردود: شامل پنج شبهه زیر:
- تصدیق به
خروج مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف قضیه نظری صرف بوده و عملی بر آن مترتب نخواهد بود.
- چگونه ممکن است که مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف در مدت هفت سال زمین را مملو از
عدل و داد خواهد کرد با این که
رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم طی سیزده سال
رسالت خویش، موفق به این کار نشد.
- روایات مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف صحیح است؛ ولی مراد خیر،
هدایت و
صلاح است، نه شخص خاصی.
- اعتقاد به خروج مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف، خرافه‌ای شیعی است که به
اهل سنت نیز راه پیدا کرده است.
- اعتقاد به مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف عقیده‌ای است که موجب
مفسده،
ضرر و
فتنه در
جامعه است؛ در حالی که انکار آن موجب امان و سلامت خواهد شد.
نویسنده با استفاده از کلمات و مستندات مورد قبول اهل سنت، به هر یک از این شبهات، پاسخ مناسب و درخور داده است.
سوم، در سه فصل زیر، ارائه شده است:
الف) اختصاص دارد به ذکر مختصری از مشخصات و اقدامات اشخاصی که ادعای مهدویت کرده و یا این ادعا درباره آن‌ها شده است؛ از جمله:
عیسی بن مریم علیه‌السّلام،
محمد بن حنفیه،
مهدی عباسی،
احمد البریلوی،
عبیدالله بن میمون قداح،
محمد بن عبدالله کردی و...
ب) تذکر چند نکته؛ از جمله این که سوء فهم عده‌ای از
عوام، مجوز انکار یا تاویل یک واقعیت نبوده و انتظار و امید حصول
شرایط ظهور، باعث اخلال به انجام
تکالیف شرعیه نخواهد شد.
ج) بعد از انتقاد از کسانی که به دنبال یافتن ارتباطی خاص بین احادیث وارده، پیرامون اوضاع و احوال
آخرالزمان و اوضاع کنونی جهان بوده و از این طریق مقاصد خویش را دنبال می‌کنند، به دو پرسش زیر پاسخ داده شده است:
- حال
امت اسلامی قبل از
ظهور مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف چگونه خواهد بود؟
- آیا قبل از ظهور،
خلافت اسلامی دوباره احیا خواهد شد یا نه؟
در پاسخ، به دو مسلک اشاره شده است که اولی معتقد است قبل از ظهور،
اسلام در غربت به سر خواهد برد و دومی بر این باور است که اسلام به عزت زمان
نبوت باز خواهد گشت.
فهرست
احادیث، آثار،
اعلام، منابع و موضوعات در انتهای کتاب آمده است.
پاورقی‌ها به ذکر منابع و توضیح برخی کلمات و عبارات متن پرداخته است.
۱- مقدمه و متن کتاب.
۲- پارسا با مشارکت بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف و انتشارات
مسجد جمکران، (۱۳۸۸)، «امام مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف در آینه قلم کارنامه منابع پیرامون امام مهدی علیه‌السّلام و مهدویت»،
قم، مؤسسه اطلاع رسانی اسلامی مرجع
۳- سایت خبری مؤسسه تحقیقاتی
حضرت ولی عصر عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف.
نرم افزار کتابخانه مهدویت، مرکز تحقیقات کامپیوتری
علوم اسلامی.
