المغنی فی توجیه القرائات العشر المتواترة (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«المغنی
فی توجیه
القرائات العشر المتواترة» نوشته دکتر محمد سالم محیسن و به زبان عربی است.
نویسنده در این کتاب به توجیه قرائت‌های دهگانه کتاب «
النشر فی القرائات العشر »
ابن جزری می‌پردازد. موضوعاتی که در این کتاب مورد بررسی قرار می‌گیرد عبارتند از: تاریخ و اسامی قاریان دهگانه و نیز نام شیوخ و شاگردان ایشان، معنای لغوی و اصطلاحی قرائات، تفاوت بین «
قرآن » و «قرائات»، روایاتی دال بر نزول قرائات متعدد، مراد از حروف هفتگانه، اسباب تعدد قرائات و فوائد این تعدد، خاستگاه قرائات و زمان آن، ارتباط قرائات عشر با
احرف سبعة ، بیان معنای «
اظهار » و «ادغام»، شروط «
ادغام » و موانع و اقسام آن، حکم میم جمع، حکم هاء کنایة، حکم مد منفصل و مد متصل و مد بدل، حکم حروف لین، تخفیف همزه، فتح و اماله، اشمام و عدم آن. پس از آن نویسنده به بیان قرائت‌های دهگانه در تک تک سوره‌های قرآن کریم می‌پردازد. در خاتمه هم به بحث از جواز و عدم جواز قیاس در قرائات پرداخته و به جهت توقیفی بودن قرائات قیاس در مورد آنها را غیرقابل قبول می‌داند.
کتاب در سه جلد تنظیم شده است: جلد اول دارای یک مقدمه و عناوین ذیل می‌باشد: روش مؤلف در نگارش کتاب، مهمترین مصادری که «ابن جزری» در نقل قرائات بدانها اعتماد کرده است، تاریخ قراء عشرة. ذیل عنوان «نشاة
القرائات» عناوینی چون: تعریف
القرائات، هل هناک فرق بین القرآن و
القرائات، الدلیل علی نزول
القرائات، بیان المراد من الاحرف
السبعة، العلماء الذین اهتموا ببیان المراد من الاحرف
السبعة، السبب
فی تعدد
القرائات، فوائد تعدد
القرائات، متی نشات
القرائات، صلة
القرائات العشر بالاحرف
السبعة، به چشم می‌خورد. ذیل عنوان «اقسام الادغام» به عناوینی چون: تعریف الادغام الکبیر، تعریف الادغام الصغیر، حکم میم الجمع، اقسام میم الجمع و... پرداخته شده است. حکم هاء الکنایة، حکم المد المنفصل و تعریفه، حکم المد المتصل و تعریفه، حکم مد البدل، حکم حرفی اللین، توجیه الفتح و الامالة و...
دیگر عناوینی است که در این جلد بدانها پرداخته می‌شود. سپس وارد مبحث اصلی یعنی بیان قرائات عشرة در سوره‌های «
فاتحة الکتاب » تا آخر «
نساء »
می‌شود. جلد دوم به بیان قرائات عشرة در سوره‌های «
المائدة » تا آخر «
الکهف »
و جلد سوم به بیان این قرائات در سوره‌های «
مریم » تا «
ناس »
می‌پردازد. در خاتمه هم به بحث از حکم قیاس و رای در قرائات پرداخته می‌شود. در پایان هر جلد هم فهرست مطالب آن جلد آمده است.
کتاب به قلم دکتر محمد سالم محیسن متخصص در علوم قرائت و علوم قرآنی و دکترای ادبیات عرب و... نوشته شده است. این اثر در قطع وزیری با جلد گالینگور در سه جلد منتشر شده است. جلد اول ۴۳۷ صفحه، جلد دوم ۴۱۳ صفحه و جلد سوم ۴۳۰ صفحه. «المغنی» برای بار سوم در سال ۱۴۱۳ ه- ۱۹۹۳ م با همکاری «دار الجیل» بیروت و «مکتبة الکلیات الازهریة» قاهره به چاپ رسیده است.
نرم افزار مشکاة الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
