الرسالة الرضاعیة (محقق کرکی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
الرسالة الرضاعیة یکی دیگر از کتاب های
محقق کرکی است که درباره
محرمیت فرزندان رضاعی بحث می کند.
در این
کتاب احکام مربوط به محارم
فرزندان رضاعی بررسی شده و پس از بیان ۱۳ صورت آن که بین
فقهاء اتفاق نظر وجود دارد، در سه مورد اختلافی آن مباحثی مطرح شده است.
سبک تالیف کتاب
فقه استدلالی است و
آیات و
روایات و اقوال فقهاء به سبکی عالمانه و با متنی روان مورد بررسی و استناد واقع شده است.
مؤلف در صفحه ۲۱۸ و ۲۱۹
کتاب پس از رد نسبت‌های ناآگاهانه بعضی نظریات و فتواها به شهید اول می‌نویسد:
قد رایت فی عصری کثیرا من الحواشی و القیود منسوبة الیه (الشهید الاول) رحمه الله و انا اجزم بفساد تلک النسبة و السر فی ذلک تصرف الطلبة الذی تعز سلامته من الزیادة و النقصان و الخطا و ما هذا شانه، کیف یجوز ان یجعل قولا لاحد من المعتبرین، او یحترا (یجترا) به علی مخالفة الاجماع.
و در مقدمه کتاب نیز آمده است از آنجایی که بعضی از
اهل علم فتوای به حرام شدن
زن شیرده بر شوهرش به سبب شیر دادن بعضی از بچه‌ها داده‌اند در حالیکه این فتوا مبنای علمی از
قرآن، سنت،
اجماع با اقوال فقهاء معتبر نداشته است و از طرفی این فتوا را به
شهید اول نسبت داده‌اند و من
اطمینان به
فساد این نسبت دارم و در مقام جوابگوئی برآمده‌ام و با بیان آیات و روایات و کلام فقها، نادرست بودن این نظریه را اثبات می‌نمایم.
پس از تالیف این کتاب، شیخ ابراهیم قطیفی (زنده در ۹۴۵) در
نقد و رد کلام محقق ثانی، کتاب مستقلی را تالیف نموده است که در آن مراعات
احترام محقق ثانی را ننموده است. صاحب اعیان الشیعه سید محسن امین در مورد کتاب شیخ ابراهیم می‌نویسد: قد اساء فیها الادب و تکلم بما لا یلیق بالعلماء.
این کتاب در
روز ۱۱ ماه
ربیع الثانی سال ۹۱۶ ه ق پایان یافته است.
در الذریعة به دو نسخه خطی مربوط به سال ۹۶۳ ه ق به خط شاه ملا حافظ قاری در کتابخانه شوشتری‌ها و
نسخه مربوط به سال ۱۰۵۵ به خط شیخ شرف الدین علی بن جمال الدین مازندرانی در کتابخانه شیخ هادی کاشف الغطاء اشاره شده است.
در کتاب مقدمه‌ای بر فقه شیعه نیز به چندین نسخه منتخب از کتابخانه‌های مجلس شورای اسلامی، آیة الله مرعشی، حسینیه شوشتری‌ها، ملک در تهران اشاره نموده است.
در چاپ کتاب موجود از ۸ نسخه خطی استفاده شده که مربوط به سال‌های ۹۳۹، ۱۱۲۸، ۱۲۴۶، ۹۴۰، ۱۰۵۵، ۱۰۷۵، ۱۱۱۶ است و یکی از آن‌ها نیز مجهول التاریخ است.
این کتاب در سال ۱۳۱۵ ه ق با بعضی از کتاب‌های دیگر محقق کرکی در ضمن کتاب کلمات المحققین چاپ شده است.
همانطور که گذشت، شیخ ابراهیم قطیفی در رد بر این کتاب، کتابی نوشته است که صاحب اعیان الشیعه،
به نقل بعضی از عبارت‌های آن پرداخته است. وی در آنجا می‌نویسد: قد اساء فیها الادب و تکلم بما لا یلیق بالعلماء.
برای روشن شدن این مطلب بعضی از عبارت‌های شیخ ابراهیم در مورد محقق کرکی ذکر خواهد شد.
ان الرجل المعاصر (یعنی محقق کرکی) الذی هو عن معرفة الدقائق بل عن ادراک الحقائق قاصر، تکلم بکلام رث و حشو لا طائل تحته.
در جای دیگر: هذا الرجل لاضطرابه لا یبالی بما قال و بما قیل و لقلة فهمه لا یدری ما اسلف و لا ما اسلفه. و در جای دیگر می‌نویسد: هذا الرجل یخبط خبط عشواء و لا یتامل المعنی و یعترض علی الفضلاء فی غیر موضع الاعتراض پس از بیان توهین‌های دیگری که سید محسن امین از وی نقل کرده است می‌نویسد: فانظر و اعجب الی هذه الجراة العظیمة من القطیفی علی الشیخ علی الکرکی...
مؤلف در ابتدا ۱۳ فرض برای شیر دادن را بیان و بررسی می‌نماید و با دلائل مختلفی مثل اصالة البرائة، عموم
آیات قرآن،
اجماع،
استصحاب،
اصالة الاحتیاط، انتفاء مقتضی تحریم و نظائر آن به بررسی آن‌ها پرداخته است.
و سپس سه مسئله اختلافی را بررسی نموده که عبارتند از: ۱-
تحریم مادربزرگ‌های بچه شیرخوار نسبت به شوهر زنی که بچه را
شیر داده است ۲- تحریم خواهران بچه شیرخوار بشرطی که از یک
پدر باشند نسبت به شوهر زنی که بچه را شیر داده است ۳- تحریم
دختران نسبی و
رضاعی مردی که زنش بچه را شیر داده و همین طور دختران نسبی و
رضاعی زن شیرده نسبت به پدر بچه شیرخوار.
نرم افزار مجموعه آثار محقق حلی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
