الدراسات الصوتیه (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
الدراسات الصوتیة عند علماء التجوید تالیف غانم قدوری الحمد کتاب پیرامون یکی از موضوعات
علوم قرآنی یعنی مساله
تجوید نوشته شده است.
مؤلف مطالب این کتاب را برای اخذ درجه دکتری از دانشکده ادبیات دانشگاه بغداد، تهیه و پس از اتمام آن موفق به اخذ درجه دکتری در
علوم قرآن می‌شود. آنگاه بعد از مدتی تصمیم به چاپ آن می‌گیرد که پس از انجام اصلاحات و اضافه نمودن مطالبی دیگر آن را به چاپ رسانیده است وی مطالب را در سه فصل بیان کرده و در پایان دو قسمت به عنوان ملحقات اضافه کرده است که خلاصه مباحث مطرح شده به قرار زیر است:
در این فصل پیرامون مصادر و منابع
علم تجوید بحث نموده، وی در ابتدا چگونگی پیدایش علم تجوید را توضیح داده،
آنگاه مهمترین کتابهای تالیف شده در این زمینه را معرفی کرده، در ادامه روش علماء تجوید را در بیان مطالب ذکر نموده، در پایان رابطه بین علم تجوید و
علوم قرآن و لغت بررسی شده است.
این فصل با عنوان «دراسة الاصوات العربیة عند علماء التجوید» مطرح شده است
که در آن پیرامون چگونگی ایجاد صوت بحث کرده است در ابتدای این فصل
اعضاء مربوط به سخن گفتن (که
اعضاء نطق نامیده می‌شوند) بررسی شده است که در این زمینه خصوصیات هر کدام از قسمت‌های:
حلق ،
حنجره ،
ریه ... را توضیح می‌دهد در ادامه عامل مؤثر در ایجاد صوت که
هوا می‌باشد بررسی و نحوه تاثیرگذاری آن را بیان کرده، دیدگاه برخی از صاحب نظران همچون:
مکی بن ابی طالب ،
مازنی ،
طاش کبری ، در این زمینه را ذکر کرده است. در قسمت دیگری از این فصل پیرامون تعداد حروف در نزد علماء تجوید بحث شده آنگاه عدد
مخارج حروف را بررسی کرده است هر کدام از آنها را به صورت مشروح توضیح می‌دهد در پایان این فصل صفات حروف همچون:
جهر ،
همس ،
شدة ،
اطباق ،
ترقیق ،
تفخیم ، بیان شده است
در این فصل پیرامون نظام صوتی در لغت و زبان عربی بحث کرده است که در آن چگونگی تاثیر و تاثر اصوات در یکدیگر مورد بررسی قرار گرفته است که در این زمینه مباحثی همچون
ادغام ،
اظهار ،
احکام نون ساکنه و تنوین
وتشدید آورده شده است.
وی با ارائه دیدگاههای علماء
علم تجوید همچون دانی، ابن جنی، قرطبی و... و نقد و بررسی آنها، و با ذکر آیات متعدد، و نیز مثالهای مختلفی موضوع را توضیح داده است. در قسمت مربوط به ملحق اول مطالبی درباره علم تجوید در
قرن چهارم هجری بیان داشته است که در این رابطه برخی از شخصیت‌های معروف آن زمان همچون:
ابن مجاهد ،
ابن اشت ه معرفی شده، نقش آنها در علم تجوید را توضیح می‌دهد. در ملحق دوم اسلوب‌ها و روشهای مربوط به قرائت را بیان کرده است که در این رابطه سه روش:
تحقیق ،
ترتیل و
حدر را توضیح داده رابطه هر کدام از آنها با یکدیگر را بررسی کرده است. در ملحق سوم عیوب مربوط به سخن گفتن مورد بحث قرار گرفته است
۱- استفاده از منابع اولیه و اصلی که در بحث تجوید تالیف شده است ۲- ذکر دیدگاههای مختلف و نقد و بررسی آنها ۳- معرفی اجمالی کتابهای تالیف شده در
علم تجوید ، همراه با نام مؤلف، موضوع کتاب و برخی از ویژگیهای آنها ۴- استفاده از آیات متعدد جهت توضیح مطلب ۵- بیان ارتباط علم تجوید با
علوم قرآن و لغت شناسی ۶- ارجاع به منابع دیگر جهت استفاده و مطالعه بیشتر.
کتاب یک جلد، متن آن عربی و دارای ۵۲۷ صفحه می‌باشد که مشخصات آن به قرار زیر است: ۱- نوع کاغذ: اعلاء ۲- جلد: گالینگور ۳- نوبت چاپ: اول ۴- تاریخ انتشار: سال ۱۴۲۴ هجری قمری ۵- ناشر: دار عمار للنشر و التوزیع ۶- مؤلف: دکتر غانم قدوری الحمد ۷- دارای فهرست: الف: اعلام ب: مصادر و منابع کتاب ج: موضوعات کتاب ۸- کتاب: الدراسات الصوتیه عند علماء التجوید
نرم افزار مشکاة الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
