الحرکة الاصلاحیة من الحسین الی المهدی (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«الحرکة الاصلاحیة من الحسین علیه‌السّلام الی المهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف»، اثر سید صدر الدین قپانچی، مجموعه پرسش‌ها و پاسخ‌های عقیدتی در باره مهدویت، اصلاح گرایی و سنت‌های الهی در صحنه
تاریخ اجتماعی است که به
زبان عربی و در سال ۱۴۲۶ ق، نوشته شده است. کتاب به درخواست مرکز مطالعات تخصصی امام مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف نجف اشرف، تدوین شده است.
کتاب با دو مقدمه از مرکز مطالعات تخصصی
امام مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف و مؤلف در تبیین اهداف مرکز و بیان انگیزه تالیف، آغاز و مطالب در ده فصل ارائه گردیده است.
نویسنده، ابتدا تحلیلی از اندیشه مهدویت در تفکر عمومی مسلمانان ارائه کرده و ارتباط آن را با رهبری جامعه و خاتمیت مشخص ساخته است، سپس با ذکر
روایات و
آیات، ویژگی‌ها و دلایل قیام و
حکومت حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف را توضیح داده است.
وی معتقد است مقایسه میان چگونگی ظهور امام مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف و قیام
امام حسین علیه‌السّلام ، مضمونی را تحت عنوان اصلاح گرایی و نیاز به اصلاحات در جامعه تشکیل می‌دهد. ایشان با تبیین نقشه قیام امام زمان عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف،
نشانه‌های ظهور، اعجاز در قیام حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف ، سنت ابتلا و موقعیت
زن در عصر ظهور، سعی کرده است تا جوانب این بحث را بیشتر تحلیل کند. کتاب، حاصل سخنرانی‌های مؤلف در دهه محرم سال ۱۴۲۶ ق، در شهر نجف می‌باشد.
نویسنده در فصل اول، بعد از توضیح این نکته که چگونه حرکت امام مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف تعبیری از
وحدت حرکت ادیان و امتداد نهضت
امام حسین علیه‌السّلام می‌باشد، غیبت
امام معصوم علیه‌السّلام را بررسی نموده و قضیه امام مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف را ضرورت تفکر دینی دانسته است.
در ادامه، رای برخی از علمای
اهل سنت از جمله ابوالحسن محمد بن حسین در «مناقب شافعی»، ابن حجر در «القول المختصر»،
اسفرایینی و ابن خلدون پیرامون امام مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف مورد بررسی قرار گرفته و به این پرسش‌ها پاسخ داده شده است که آیا آن حضرت از اولاد
امام حسن علیه‌السّلام می‌باشد یا امام حسین علیه‌السّلام ، آیا امام حسین علیه‌السّلام با آن حضرت
رجعت خواهد نمود و آیا امکان ملاقات با آن حضرت در
زمان غیبت وجود دارد یا نه؟
در فصل دوم، فلسفه و اهداف حرکت امام مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف و اینکه آیا ایشان
دین جدیدی را ارائه خواهند نمود، مورد بررسی قرار گرفته است.
نویسنده در پاسخ به سؤال یکی از مستشرقین به نام «دونالتسن» مبنی بر اینکه اگر تفکر مهدویت یک تفکر اصیل اسلامی است، چرا در
قرآن تصریحی به قضیه امام مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف و ظهور ایشان نشده، معتقد است که در این زمینه صد و سی و سه
آیه وجود دارد؛ به علاوه اینکه برای یافتن این پاسخ، باید با طریقه بیان قرآن کریم آشنا بود، زیرا روش قرآن در بیان وقایع، اشاره به نکات کلی و عمومی است و معمولا به جزئیات مسائل اشاره ندارد.
آیا حرکت امام مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف یک حرکت انقلابی است، مدت حکومت ایشان چقدر است، جانشینان آن حضرت چه کسانی هستند، اولین گروهی که به ایشان می‌پیوندد چه کسانی هستند و... پرسش‌هایی هستند که در این فصل به آن‌ها پاسخ داده می‌شود.
نویسنده در فصل سوم، پس از بیان اشتراکات حرکت
انبیاء به این سؤال پاسخ داده است که آیا حرکت امام مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف ، مسلحانه بوده یا یک تغییر اجتماعی است؟
در ادامه، پنج علامت حتمی ظهور که عبارتند از صیحه آسمانی،
خروج سفیانی، فرورفتن سپاهیان وی در
سرزمین بیداء،
ظهور یمانی و قتل
نفس زکیه بین رکن و مقام و اینکه اولین شخصی که با آن حضرت بیعت خواهد کرد چه کسی می‌باشد، مورد بررسی قرار گرفته است.
نویسنده، معتقد است که پیروان سایر ادیان در حکومت جهانی
حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف ، در کمال امنیت زندگی خواهند نمود و روایاتی که به قیام آن حضرت با
شمشیر دلالت دارند را مورد تحلیل قرار داده است.
ایشان در فصل چهارم، به دنبال ارائه ادله‌ای در رابطه با امکان طول عمر زیاد بوده و به این سؤال پاسخ داده است که چرا امام زمان عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف تا به حال ظهور نکرده است.
وی در فصل پنجم، بشارت تورات و انجیل در باره حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف را اثبات کرده و چگونگی تفسیر نصوص
پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و سایر انبیای الهی پیرامون آن حضرت را توضیح داده است.
نویسنده، معتقد است جامعه آرمانی حضرت ولی عصر عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف دارای چهار ویژگی اساسی می‌باشد که عبارتند از:
۱. باقی نماندن فقیر و محتاج؛ به گونه‌ای که محتاج به صدقه‌ای باقی نماند؛
۲. محبت و برادری بین مردم؛
۳. صلح و آرامش؛
۴.
عدالت فراگیر.
از جمله سؤالاتی که در این فصل پاسخ داده شده است عبارتند از اینکه: آیا مطلق مشکلات و اختلافات در زمان امام زمان عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف منتفی خواهد شد، دعای مستجاب در زمان غیبت چیست، محل سکونت آن حضرت در کجا می‌باشد و...
در فصل ششم، مسیر حرکت امام حسین علیه‌السّلام از
مدینه به
مکه، احتجاج با حجاج در
عرفات و سپس رهسپار شدن به سوی
کربلا، تشریح و تشابهات حرکت امام زمان عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف با این سیر بررسی شده است.
نویسنده در این فصل، مناقشه ابن تیمیه در مورد فایده امام غائب را پاسخ داده و نامه امام زمان عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف به
شیخ مفید را به تفصیل بیان کرده است.
در فصل هفتم، نقاط افتراق بین حرکت امام حسین علیه‌السّلام و حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف بیان شده است، از جمله اینکه:
۱. امام حسین علیه‌السّلام با نیروی نظامی یاری نشده و
شهید شد، اما حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف با این نیرو یاری خواهد شد؛
۲. امام حسین علیه‌السّلام دولتی تشکیل نداد، ولی امام زمان عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف تشکیل دولت خواهد داد؛
۳. تمام دنیا تحت تسلط امام حسین علیه‌السّلام قرار نگرفت، اما حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف تمام
دنیا را فتح خواهد کرد.
آیا حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف در پیشبرد انقلاب خود، از اعجاز استفاده خواهد نمود؟ آیا
دجال شخص خاصی است یا تمثیل می‌باشد؟ بزرگ‌ترین خطری که امام زمان علیه‌السّلام با آن مواجه خواهد شد چیست؛ انحراف داخلی،
یهود، استکبار جهانی یا مسیحیت؟ فرق بین علامات و شرایط ظهور چیست؟ مقصود از اینکه افضل عبادات
انتظار فرج می‌باشد، چیست؟ و... از جمله سؤاتی می‌باشند که نویسنده در این فصل به آن‌ها پاسخ داده است.
فصل هشتم، معجزات و امور خارق العاده‌ای که در حرکت حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف به وقوع خواهد پیوست را بررسی نموده است. نویسنده، معتقد است که نحوه ولادت،
غیبت و طول عمر امام زمان عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف خود
معجزه بزرگی است که قابل انکار نمی‌باشد.
وی با استفاده از روایات، چهار خصلت را برای حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف نام برده که از انبیای الهی اخذ شده است:
۱. طول عمر، از
نوح علیه‌السّلام ؛
۲. اختلاف مردم در نحوه تولد و نحوه از دنیا رفتن، از
عیسی علیه‌السّلام ؛
۳. غیبت، از
موسی علیه‌السّلام ؛
۴. زیبایی و جمال، از
یوسف علیه‌السّلام .
همسر و فرزند داشتن امام زمان عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف ، واقعیت یا خرافه بودن
جزیره خضراء، کیفیت فتح بلاد روم و جریان
مثلث برمودا در این فصل مورد بررسی قرار گرفته است.
در فصل نهم، سنت ابتلا و مسئله دیدار با امام زمان در دوران غیبت مورد بررسی قرار گرفته است. نویسنده پس از تشریح ادله عقلی، شرعی، علمی و خارجی بر وجود امام منتظر علیه‌السّلام ، چهار صورت برای امکان ملاقات با امام زمان عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف را بیان کرده، هریک را مفصلا توضیح داده و برای هرکدام نمونه‌ای را ذکر کرده است. این چهار صورت عبارتند از: لقاء عام، دیدار در خواب، دیدار در صورتی که شخص آن حضرت را نشناسد و ملاقات در صورتی که فرد امام زمان علیه‌السّلام را بشناسد.
در آخرین فصل، موقعیت زنان در عصر ظهور مورد بررسی و تحقیق قرار گرفته است.
نویسنده با استناد به روایتی از
امام صادق علیه‌السّلام ، سه وظیفه را برای شیعیان آن حضرت در زمان غیبت اثبات کرده است که عبارتند از:
۱. انتظار آن حضرت و ثابت قدم بودن در این عقیده؛
۲. تمسک به
ورع و تقوای الهی و دوری از معاصی؛
۳. داشتن
حسن خلق و تعامل با مردم.
از جمله ویژگی‌های این اثر، داشتن انسجام و همبستگی مطالب می‌باشد و خواننده با اکثر مباحث مرتبط با موضوع مهدویت آشنا خواهد شد.
فهرست مطالب و منابع مورد استفاده مؤلف، در انتهای کتاب آمده است. پاورقی‌ها، بیشتر به ذکر منابع اختصاص یافته است.
نرم افزار کتابخانه مهدویت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
