الجعفریات (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نام دیگر این
کتاب «الاشعثیات» است و توسط محمد بن محمد بن اشعث، از راویان
شیعه در
قرن چهارم هجری نگاشته شده است.
ابو على، محمد بن محمد بن اشعث كوفى از راويان شيعه در قرن چهارم هجرى مى‌باشد. محمد در كوفه، شهر شيعيان و علاقه‌مندان به خاندان
حضرت علی علیه السلام و شهر راويان بزرگ
شیعه ، به دنيا آمد. او از همان كودكى با عشق به على و خاندان على و اهل بيت
رسول الله صلی اللّه علیه و آله و سلم بزرگ شد و چيزى نگذشت كه خود نيز از راويان علوم محمد و
آل محمد گرديد.
محمد به
مصر سفر كرد و در محله سقيفه جواد ساكن شد. مصر در آن دوران تغيير و تحولات عظيمى را به خود مى‌ديد. فاطميين و طرفداران فرزندان
فاطمه زهرا سلام الله علیها و
اهل بیت رسول خدا صلى الله عليه و آله قدرت را در دست گرفته بودند و مردم به راحتى به خاندان رسول خدا ابراز علاقه مى‌كردند. محمد نيز در آنجا رحل اقامت گزيد و در درس موسى بن اسماعيل بن موسى بن جعفر عليهما السلام شركت مى‌كرد و از محضر آن بزرگوار بهره‌هاى فراوان گرفت. در همانجا بود كه او تصميم گرفت تا
كتاب« الجعفريات» را روايت كند كه بيشتر روايات آن را از طريق موسى بن اسماعيل از اجداد طاهرينش روايت مى‌كند. اين
كتاب بعدها به عنوان يكى از اصول روايى چهارصد گانه و معتبر شيعه به شمار آمد و روايات آن مورد توجه علما و فقهاى شيعه قرار گرفت.
این
کتاب مجموعه روایاتی است که محمد بن محمد بن اشعث از موسی بن اسماعیل بن موسی بن جعفر علیهما السلام و او هم از اجداد طاهرینش
روایت می‌کند. الجعفریات شامل یک سری
روایات از طرقی غیر از موسی بن اسماعیل و یک سری روایات از طرق
اهل تسنن نیز می‌باشد.
با توجه به اینکه اکثر روایات این
کتاب به
امام جعفر صادق علیه‌السّلام بر می‌گردد به آن «الجعفریات» می‌گویند. اگر چه با توجه به اینکه راوی آن محمد بن محمد بن اشعث می‌باشد به آن «الاشعثیات» نیز گفته شده است.
البته برخی این
کتاب را به موسی بن اسماعیل و برخی به اسماعیل بن موسی کاظم علیه‌السّلام نیز نسبت داده‌اند.
علامه مجلسی : «این
کتاب میان خاصه و عامه مشهور می‌باشد و اکثر
روایات کتاب نوادر راوندی از این
کتاب گرفته شده است.
شیخ صدوق نیز برخی از روایات این
کتاب را از طریق دیگری نقل می‌کند. در برخی
کتب رجالی طرق دیگری نیز برای این
کتاب نقل شده است که ما در آخر
کتاب بحار الانوار به آن اشاره خواهیم کرد.» شیخ
آقا بزرگ تهرانی : صاحب
کتاب ارزشمند «
الذریعة الی تصانیف الشیعة » درباره این
کتاب می‌فرماید: «علامه مجلسی و
شیخ حر عاملی با وجود جستجوی فراوان بر نسخه این
کتاب دست نیافتند و خداوند آن را برای
محدث نوری صاحب
مستدرک الوسایل ذخیره نمود و بر ایشان منت نهاده و نسخه‌ای از این
کتاب را در ضمن مجموعه‌ای در اختیار وی قرار داد و مصادری دیگر که معتبر و صحیح می‌باشند نیز برای ایشان نسبت به این
کتاب مهیا ساخت. از این جهت محدث نوری در خاتمه
کتاب مستدرک این
کتاب را قبل از دیگر
کتاب‌ها مطرح می‌کند و در متن
کتاب مستدرک نیز روایات این
کتاب را قبل از دیگر روایات نقل می‌نماید. به برکت این
کتاب و
کتاب‌های معتبر دیگر،
کتاب مستدرک به درجه‌ای از اهمیت نایل آمده است که مراجعه به آن بر هر مجتهدی لازم است.»
علامه باقر شریف القرشی : علامه باقر شریف القرشی از علمای معاصر و از مؤلفین معتبر می‌فرماید: «فقیه بزرگوار آیت‌الله
سید ابو الحسن اصفهانی بر
کتاب جعفریات بسیار اعتماد می‌کردند.»
علامه حلی نام این
کتاب را در فهرست
کتاب‌هایی آورده است که اجازه
روایت آن را به خاندان «بنی زهره» در اجازه بزرگ و مشهور خود داده است.
علامه مجلسی به نقل از
شیخ طوسی و
نجاشی می‌فرماید: «محمد بن محمد بن اشعث،
ثقه و مورد اطمینان است.» صاحب منتهی المقال نیز می‌فرماید: «ابو علی، محمد بن محمد بن اشعث اهل کوفه و ساکن مصر، مورد اطمینان و از روات
شیعه است.»
علامه در
کتاب رجال خود و شیخ آقا بزرگ تهرانی در
کتاب «الذریعة» این
کتاب را دارای هزار حدیث با یک سند دانسته‌اند و آن هم سندموسی بن اسماعیل بن موسی بن جعفر عن آبائه علیهم‌السّلام می‌باشد ولی
کتاب حاضر دارای ۱۶۵۱ حدیث است که روایاتی از طرق دیگر
شیعه و همچنین روایاتی از طرق
اهل تسنن را نیز شامل می‌شود.
۱. ابحاث فقهی مانند
طهارت ،
صلات ،
زکات ،
صوم ،
حج ،
جهاد ،
نکاح ، نفقات و حدود ۲- آداب ۳-
تفسیر ۴- سنن و ادعیه و...
نرم افزار جامع الاحادیث، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
