التیسیر فی أصول التفسیر (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«التیسیر
فی اصول التفسیر» نوشتاری است درباره
اصول علم تفسیر، اصول
و قواعدی که رعایت
و مواظبت بر آنها مفسر را از اشتباه در فهم
و استنباط
معارف قرآنی بازداشته
و او را در
تفسیر قرآن کریم، به بهترین نحو ممکن، یاری می‌رساند.
در این اثر به خاستگاه
علم تفسیر و نیز اهمیت ویژه آن
و جایگاهش در میان سایر
علوم اسلامی، معرفی مهمترین آثاری که درباره اصول تفسیر نگاشته شده همچون: «
الرسالة»
محمد بن ادریس شافعی، «
الفوز الکبیر فی اصول التفسیر»
شاه ولی الله دهلوی و... ، مصادر علم تفسیر همچون: لغت
و اشتقاق،
صرف و نحو، قرائات
و... ، انواع تفسیر، بهترین روش تفسیر (
تفسیر قرآن به قرآن)، شرائط
و آدابی که مفسر باید مراعات نماید، تفاوت تفسیر
و تاویل، زینهار دادن از تفسیر بدون علم
و آگاهی، معنای
محکم و متشابه در
قرآن،
ناسخ و منسوخ و حکمت نسخ در
قرآن، تفاوت نسخ
و بداء، خفی
و مشکل
و مجمل در
قرآن،
عام و خاص و مشترک در
قرآن،
حقیقت و مجاز در
قرآن و اقسام مجاز در
قرآن،
تفسیر ماثور و مصادر آن (
قرآن،
سنت نبوی، تفسیر
صحابه)
و نیز ارزش تفسیر اثری
و معرفی نمونه‌های از تفاسیر ماثور همچون: «
الوجیز»
ابن عطیة غرناطی، «
الدر المنثور»
سیوطی «
التفسیر القرآن العظیم»
ابن کثیر دمشقی،
تفسیر عقلی (یا
تفسیر به رای)
و دیدگاه عالمان نسبت به این نوع از تفسیر
و معرفی نمونه‌هایی از این دست تفاسیر، موضوعاتی است که در این کتاب بدانها پرداخته شده است.
نوشتار حاضر حاوی مقدمه‌ای به قلم دکتر علی احمد مزاج علی
و مقدمه‌ای دیگر به قلم دکتر مجاهد محمد هریدی از اساتید تفسیر
و علوم
قرآنی دانشگاه الازهر
مصر، مقدمه‌ای به قلم نویسنده
و مباحث بیست گانه ذیل
و یک خاتمه می‌باشد:
المبحث الاول: معنی اصول التفسیر.
المبحث الثانی: اهمیة
و مکانة علم اصول التفسیر.
المبحث الثالث: اهمیة علم اصول التفسیر.
المبحث الرابع: نشاة علم التفسیر
و اصوله.
المبحث الخامس: اهم المصنفات
فی اصول التفسیر.
المبحث السادس: مصادر علم التفسیر.
المبحث السابع: انواع التفسیر.
المبحث الثامن: احسن طریقة للتفسیر.
المبحث التاسع: شروط المفسر
و آدابه.
المبحث العاشر: التاویل عند السلف
و المتکلمین
و الفرق بین التفسیر
و التاویل،
المبحث الحادی عشر: التحذیر من الاجتراء علی التفسیر بغیر علم.
المبحث الثانی عشر:
المحکم و المتشابه.
المبحث الثالث عشر: الناسخ
و المنسوخ.
المبحث الرابع عشر: الخفی
و المشکل
و المجمل.
المبحث الخامس عشر: العام
و الخاص
و المشترک.
المبحث السادس عشر: الحقیقة
و المجاز
فی القرآن الکریم.
المبحث السابع عشر: الغریب
و المعرب
فی القرآن الکریم.
المبحث الثامن عشر: اسباب النزول کاصل من اصول التفسیر.
المبحث التاسع عشر: التفسیر بالماثور (النقلی).
المبحث العشرون: التفسیر العقلی (الرای).
در پایان کتاب هم فهرست منابع
و مطالب آن آمده است.
نوشتار حاضر به قلم دکتر
عماد علی عبد السمیع حسین و به
زبان عربی نگارش یافته
و در قطع وزیری با جلد گالینگور در ۱۴۲ صفحه توسط انتشارات «دار الایمان للطبع
و النشر
و التوزیع» اسکندریه منتشر شده است. نوبت چاپ
و سال انتشار آن نامعلوم است.
نرم افزار مشکات الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
