الإعجاز القرآنی (محمد المغنی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کتاب حاضر نوشته رجاء بنت محمد عودة بوده و موضوع آن اعجاز
قرآن کریم می باشد.
یکی از مهمترین و شاید مؤثرترین نظریه‌ها در
تاریخ بحث از
اعجاز قرآن، «نظم»
قرآن کریم است که بطور مشخص عمرو بن جاحظ، ادیب و
متکلم معتزلی از نخستین تبیین کنندگان آن به شمار می‌رود. اساس این نظریه مبنی بر اینست که برخلاف نظریه «صرفه»،
قرآن خود کلامی اعجازآمیز است و از همین رو کسی را توان آوردن نظیر آن نیست. در این نظریه مانع و صارف معاندان از آوردن همانند
قرآن، صفتی خاص در خود
قرآن، و در واقع نظم خاص موجود در کلام آن دانسته شده است. یکی از آثاری که اخیرا در این زمینه نگارش یافته است کتاب «الاعجاز
القرآنی و اثره علی مقاصد التنزیل الحکیم» نوشته «دکتر رجاء بنت محمد عوده» می‌باشد که به شکلی روان و مختصر به بررسی این وجه از وجوه اعجاز
قرآن کریم پرداخته است.
آن چه در این کتاب مورد نظر نویسنده است همانا آشکار ساختن ارتباط موجود بین نظم موجود در
قرآن کریم با مقاصد تشریع است. مؤلف بدین منظور اعجاز
قرآن از جهت نظم را در چهار زمینه مورد بررسی قرار می‌دهد: ۱- در عموم سیاق
آیات ۲- در یک
آیه به تنهایی ۳- در
تک واژه
های قرآنی ۴- در مورد حروفی که در
قرآن به کار رفته است. وی در توضیح این چهار مرحله به آیات شریفه
قرآن و نیز معیارها و قوانین لغوی استشهاد و
استدلال نموده و بدین وسیله ارتباط بین اعجاز نظم و اعجاز تشریع را مورد تاکید قرار می‌دهد. مؤلف در هریک از زمینه
های چهارگانه فوق اعجاز نظم را از جهت لغوی، صرفی و بلاغی مورد بررسی قرار می‌دهد. به اعتقاد نویسنده فهم عمیق کتاب
الهی در گرو فهم و شناخت دقیق وظیفه دلالی جزئی‌ترین تعابیر به کار رفته در
قرآن کریم می‌باشد.
زیرا چه بسا جایگزینی حتی حرفی به جای حروف به کار گرفته شده در این کتاب آسمانی، ما را از نیل به مقصود
شارع باز دارد.
مؤلف در ابتدا چکیده‌ای از مطالب کتاب را به دو
زبان عربی و انگلیسی یادآور می‌شود و سپس به بیان مقدمه‌ای در باب
اعجاز بیانی قرآن پرداخته و پس از آن وارد مباحث اصلی کتاب می‌شود. محتوای کتاب در چهار بخش اصلی ذیل گنجانده شده است: الاعجاز فی السیاق
القرآنی، الاعجاز فی الآیة الواحدة
، الاعجاز فی المفردة القرآنیة
، الاعجاز فی الاستخدام الحرفی
. هر یک از این بخش
های چهار گانه خود مشتمل بر سه قسمت: خصائص لغویة، خصائص صرفیة، خصائص بلاغیة می‌باشد. در پایان کتاب نیز خاتمه، فهرست مصادر و مراجع و نیز فهرست مطالب کتاب آمده است.
این کتاب به قلم دکتر رجاء بنت محمد عودة، استادیار
لغت و ادبیات عرب در دانشکده ادبیات
دانشگاه ملک سعود نگاشته شده و در قطع رقعی با جلد شومیز در ۹۶ صفحه برای اولین بار در سال ۱۴۲۴ هجری از سوی «مکتبة العبیکان» ریاض به چاپ رسیده است.
نرم افزار مشکات الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
