• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اقلّ (لغات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





اقلّ: (وَ أَقَلُّ عَدَدًا)
اسم تفضیل از مادّه «قلّة» به معنی «کمتر» است.
در بعضی از آیات قرآن سخن از کمی و زیادی جمعیت به چشم می‌خورد که طاغوت‌های هر زمان نفرات و فزونی جمعیت خود را به رخ دیگران می‌کشیدند و در برابر انبیا به آن می‌بالیدند، البته فزونی جمعیت مهم نیست، بلکه ایمان جمعیت مهم است.



به موردی از کاربرد اقلّ در قرآن، اشاره می‌شود:

۱.۱ - أَقَلُّ (آیه ۲۴ سوره جن)

(حَتَّى إِذَا رَأَوْا ما يُوعَدُونَ فَسَيَعْلَمُونَ مَنْ أَضْعَفُ ناصِرًا وَ أَقَلُّ عَدَدًا)
(اين كارشكنى کفّار همچنان ادامه مى يابد تا هنگامى كه آنچه را به آنها وعده داده شده ببينند؛ آنگاه مى‌دانند چه كسى ياورش ضعيف‌تر و جمعيّتش كمتر است!)

۱.۲ - اقلّ در المیزان و مجمع البیان

علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید:
مشرکین در صدد استضعاف رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بودند، و ياوران آن جناب- يعنى مؤمنین- را ضعيف مى‌شمردند، و عدد آنها را اندك مى‌دانستند، پس اين كلام دلالت دارد بر معنايى كه از كلام حذف شده و كلام غايت آن را بيان مى‌كند، مثلا چنين بوده كه كفار همواره تو را استضعاف مى‌كردند و يارانت را ضعيف و اندك مى‌شمردند و مى‌شمردند، تا اينكه عذاب خدا را ديدند...

۱.۳ - اقلّ در تفسیر نمونه

در بعضی از آیات قرآن سخن از کمی و زیادی جمعیت به چشم می‌خورد که طاغوت‌های هر زمان نفرات و فزونی جمعیت خود را به رخ دیگران می‌کشیدند و در برابر انبیا به آن می‌بالیدند، البته فزونی جمعیت مهم نیست، بلکه ایمان جمعیت مهم است.
فرعون در تحقیر هواداران موسی می‌گفت: (اِنَّ هؤُلاءِ لَشِرْذِمَةٌ قَلیلُونَ.) «اینها گروهی‌ اندک هستند.»
مشرکان عرب می‌گفتند: (... نَحْنُ اَکْثَرُ اَمْوالاً وَ اَوْلاداً وَ ما نَحْنُ بِمُعَذَّبینَ.) «ما اموال و فرزندان بیشتری داریم و هرگز مجازات نخواهیم شد.»
و گاه یک فرد بی‌ایمان در مقابل یک فرد مؤمن، ثروت و نفراتش را به رخ او می‌کشید، می‌گفت: (... اَنَا اَکْثَرُ مِنْکَ مالاً وَ اَعَزُّ نَفَراً.) «من ثروتی بیشتر از تو دارم و نفراتی نیرومندتر» ؛ ولی در مقابل، افراد مؤمن به پیروی انبیا و رهبران الهی هرگز روی فزونی جمعیت و نفرات تکیه نمی‌کردند، منطق آنها این بود: (... کَمْ مِنْ فِئَةٍ قَلِیلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً کَثِیرَةً بِاِذْنِ اللّٰهِ...) «چه بسیار گروه‌ اندکی بر گروه بسیاری به فرمان خدا پیروز شدند.»
امیر مؤمنان علی (علیه‌السّلام) می‌فرماید: «ایها الناس لا تستو حشوا فی طریق الهدی لقلة اهله...» «ای مردم در طریق هدایت هرگز از کمی نفرات وحشت نکنید...»
تاریخ انبیا مخصوصا تاریخ زندگی پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نشان می‌دهد که چگونه جمعیت‌های انبوه و بی‌ایمان با داشتن همه گونه قدرت در برابر یاران مؤمن او گرفتار شکست و درماندگی شدند، همچنان که در قرآن مجید در داستان بنی‌اسرائیل و فرعون و طالوت و جالوت و نیز آیات مربوط به جنگ بدر و احزاب این معنی به خوبی منعکس شده است.


۱. جن/سوره۷۲، آیه۲۴.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۸۰.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۵، ص۴۵۳.    
۴. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۵، ص۱۳۹.    
۵. جن/سوره۷۲، آیه۲۴.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۷۳.    
۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۸۲.    
۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۵۲-۵۳.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۵، ص۳۹۴.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۵۶۳.    
۱۱. شعراء/سوره۲۶، آیه۵۴.    
۱۲. سبا/سوره۳۴، آیه۳۵.    
۱۳. کهف/سوره۱۸، آیه۳۴.    
۱۴. بقره/سوره۲، آیه۲۴۹.    
۱۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۵۰۷، خطبه۲۰۱.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۵، ص۱۴۱-۱۴۲.    



شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «اقلّ»، ج۳، ص۷۴۳-۷۴۴.    


رده‌های این صفحه : لغات سوره جن | لغات قرآن




جعبه ابزار