اقاله (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
أَقَالَه (به فتح الف و قاف و لام) از
واژگان نهج البلاغه به معنای بر هم زدن و
فسخ خرید و فروش آمده است.
مَقیل (به فتح میم) به معنای محل
قیلوله و
استراحت است.
مواردی از این ماده در
نهج البلاغه آمده است.
أَقَالَه به معنای بر هم زدن و فسخ خرید و فروش آمده است.
«اقالَ البیعَ: فسخهُ» و نیز گویند:
«اقال اللّه عَثْرَتَک» یعنی
خدا از تو بگذرد.
مَقیل به معنای محل قیلوله و استراحت است.
به برخی از مواردی که در
نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:
امام علی (علیه‌السلام) در محلّی فرموده است:
«فَرَحِمَ اللهُ امْرَأً اسْتَقْبَلَ تَوْبَتَهُ، وَاسْتَقَالَ خَطِيئَتَهُ، وَ بَادَرَ مَنِيَّتَهُ!» «خدا رحمت کند کسی را که از
توبه استقبال کند، و از گناهش گذشت بخواهد و از مرگش جلو افتد.»
(شرح‌های
خطبه:
)
درباره
ابو‌بکر که
خلافت را به
عمر بن الخطّاب وصیت کرد فرموده است:
«فَيَا عَجَباً!! بَيْنَا هُوَ يَسْتَقِيلُها في حَيَاتِهِ إِذْ عَقَدَهَا لاخَرَ بَعْدَ وَفَاتِهِ»«شگفتا که او در حال حیات خود از خلافت استقاله می‌کرد و می‌گفت: «اقیلونی فلست بخیرکم» خلافت و بیعت را از من بگیرید من بهترین شما نیستم ولی برای بعد از خود آن را به دیگری قرار داد.»
(شرح‌های
خطبه:
)
در
حکمت ۱۶ فرموده است:
«أَقِيلوا ذَوي الْمُروءاتِ عَثَراتِهِمْ، فَما يَعْثُرُ مِنْهُمْ عاثِرٌ إِلاّ وَ يَدُهُ بيَدِ اللهِ يَرْفَعُهُ» «لغزش‌هاى مردان اصيل را ناديده بگيريد كسى از آن‌ها نمى‌لغزد مگر آن‌كه دست خدا در دست اوست بلندش مى‌كند.»
(شرح‌های حکمت:
) معنای آن در «
عثر» گذشت.
«مَقیل» محل قیلوله و استراحت، درباره
علم خدا فرموده است:
«وَ لا يَعْزُبُ عَنْهُ عَدَدُ قَطْرِ الْماءِ... وَ لاَ دَبِيبُ الـنَّمْلِ عَلَى الصَّفَا، وَ لاَ مَقِيلُ الذَّرِّ فِي اللَّيْلَةِ الظَّلْمَاءِ» «بر خدا مخفی نمی‌ماند عدد قطره‌های
آب... و نه حرکت
مورچه بر روی سنگ صاف و نه لانه و استراحت‌گاه مورچه ریز در شب ظلمانی.»
(شرح‌های
خطبه:
)
مواردی از این ماده در
نهج البلاغه آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «اقاله»، ج۲، ص۸۸۷.
