اعتذار متخلفان غزوه تبوک (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
در
آیات قرآن به اعتذار متخلفان
غزوه تبوک اشاره شده است.
توسّل متخلّفان به سوگند دروغين، به علّت نداشتن قدرت براى حضور در جنگ تبوک:
«لَوْ كَانَ عَرَضًا قَرِيبًا وَسَفَرًا قَاصِدًا لاَّتَّبَعُوكَ وَلَكِن بَعُدَتْ عَلَيْهِمُ الشُّقَّةُ وَسَيَحْلِفُونَ بِاللّهِ لَوِ اسْتَطَعْنَا لَخَرَجْنَا مَعَكُمْ يُهْلِكُونَ أَنفُسَهُمْ وَاللّهُ يَعْلَمُ إِنَّهُمْ لَكَاذِبُونَ • عَفَا اللّهُ عَنكَ لِمَ أَذِنتَ لَهُمْ حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَكَ الَّذِينَ صَدَقُواْ وَتَعْلَمَ الْكَاذِبِينَ؛
امّا گروهى از آنها، چنانند كه اگر غنايمى نزديك (و در دسترس)، و سفرى آسان باشد، به طمع دنيا از تو پيروى مى‌كنند؛ ولى اكنون كه براى ميدان تبوک، راه بر آنها دور و پر مشقّت است، سر باز مى‌زنند؛ و به خدا سوگند ياد مى‌كنند كه: اگر توانايى داشتيم، همراه شما حركت مى‌كرديم! (آنها با اين اعمال و اين دروغها،) در واقع خود را هلاك مى‌كنند؛ و خداوند مى‌داند آنها دروغگو هستند. خداوند تو را بخشيد؛ چرا پيش از آن‌كه راستگويان براى تو آشكار شوند و دروغگويان را بشناسى، به آنها اجازه دادى؟! خوب بود
صبر مى‌كردى، تا هر دو گروه خود را نشان دهند.»
خبر خداوند از عذرتراشى متخلّفان از جنگ تبوک، پس از بازگشت مؤمنان مجاهد:
«يَعْتَذِرُونَ إِلَيْكُمْ إِذَا رَجَعْتُمْ إِلَيْهِمْ قُل لاَّ تَعْتَذِرُواْ لَن نُّؤْمِنَ لَكُمْ قَدْ نَبَّأَنَا اللّهُ مِنْ أَخْبَارِكُمْ ...؛
هنگامى كه به سوى آنها كه از جهاد تخلّف كردند بازگرديد، براى شما عذر و بهانه مى‌آورند؛ بگو: عذر نياوريد، ما هرگز سخن شما را باور نخواهيم كرد! چرا كه خدا ما را از اخبارتان آگاه ساخته....»
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله مأمور به عدم پذيرش عذر منافقان متخلّف از غزوه تبوک و اظهار عدم اعتماد به آنان:
«يَعْتَذِرُونَ إِلَيْكُمْ إِذَا رَجَعْتُمْ إِلَيْهِمْ قُل لاَّ تَعْتَذِرُواْ لَن نُّؤْمِنَ لَكُمْ قَدْ نَبَّأَنَا اللّهُ مِنْ أَخْبَارِكُمْ وَسَيَرَى اللّهُ عَمَلَكُمْ وَرَسُولُهُ ثُمَّ تُرَدُّونَ إِلَى عَالِمِ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ؛
هنگامى كه به سوى آنها كه از
جهاد تخلّف كردند بازگرديد، براى شما عذر و بهانه مى‌آورند؛ بگو: عذر نياوريد، ما هرگز سخن شما را باور نخواهيم كرد! چرا كه خدا ما را از اخبارتان آگاه ساخته؛ و خدا و پيامبرش، اعمال شما را خواهند ديد؛ سپس به سوى كسى كه داناى پنهان و آشكار است بازگشت داده مى‌شويد؛ و او شما را به آنچه انجام مى‌داديد، آگاه مى‌كند (و جزا مى‌دهد.)»
سوگند دروغ متخلّفان جنگ تبوک در اعتذار از
مؤمنان، براى دورى از تعرّض به آنان:
«سَيَحْلِفُونَ بِاللّهِ لَكُمْ إِذَا انقَلَبْتُمْ إِلَيْهِمْ لِتُعْرِضُواْ عَنْهُمْ فَأَعْرِضُواْ عَنْهُمْ إِنَّهُمْ رِجْسٌ وَمَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ جَزَاء بِمَا كَانُواْ يَكْسِبُونَ؛
هنگامى كه به سوى آنان بازگرديد، براى شمابه خدا سوگند ياد مى‌كنند، تا از آنها اعراض و صرف نظر كنيد؛ آرى از آنها اعراض كنيد (و روى بگردانيد)؛ چرا كه آنها پليدند؛ و به كيفر اعمالى كه انجام مى‌دادند، جايگاهشان،
دوزخ است.»
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۷، ص۳۸۴، برگرفته از مقاله «اعتذار متخلفان غزوه تبوک»
