• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اعتذار

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


اعتذار یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به معنای خطابه در مقام دفاع از امر واقع‌شده در مشاجرات است.


هر گاه خطابه در اطراف امری ایراد شود که در گذشته موجود شده است، دو صورت دارد:
۱. امر موجود شده، مفید بوده است و خطیب هم منفعت‌های به‌دست آمده را از آن تقریر می‌کند؛ بی‌گمان شنونده را نزاع و انکاری در آن نیست و این‌گونه خطابه در حقیقت، ستایش و سپاس‌گویی از گذشته است؛ به این سبب، این قسم را در اصطلاح، «شکر» می‌خوانند.
[۱] مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۴۳۶.    
[۲] علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۲۸۵.    

۲. امر موجود شده، دارای ضرر بوده است و خطیب، ضررهایش را شرح و تقریر می‌کند. در این هنگام ممکن است مخاطب در صدد نزاع و دفاع برآید؛ به این سبب، این قسم را به نام «مشاجرات» یا «خصامیات» خوانده‌اند.
[۳] خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس، ص۵۴۱.    
[۴] علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۲۸۵.    
[۵] مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۴۳۶.    

شرح و تقریر خطیب را در مشاجرات، «شکایت»
[۶] مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۴۳۶.    
و دفاع مخاطب را «عذر» یا «اعتذار» می‌خوانند.
[۷] مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۴۳۶.    
[۸] مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۳۵۰.


در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:
(۱) مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد.
(۲) حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید.    
(۳) خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس.    
(۴) مظفر، محمدرضا، المنطق.    

۱. ↑ مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۴۳۶.    
۲. ↑ علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۲۸۵.    
۳. ↑ خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس، ص۵۴۱.    
۴. ↑ علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۲۸۵.    
۵. ↑ مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۴۳۶.    
۶. ↑ مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۴۳۶.    
۷. ↑ مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۴۳۶.    
۸. ↑ مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۳۵۰.


پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «اعتذار»، تاریخ بازیابی۱۳۹۵/۱۱/۸.    




جعبه ابزار