اعتدال نفس (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خداوند در قرآن به نفس آدمی و
اعتدال آن،
قسم می خورد.
انسان، دارای نفسی معتدل: «ونفس وما سواها: و
قسم به جان آدمی و آن کس که آن را (آفریده و) منظم ساخته، »
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان گفته است: و مراد از (نفس) ،
نفس انسانیت و جان همه انسانها است یعنى سوگند مى خورم به نفس ، و آن چیز نیرومند و دانا و حکیمى که آن را این چنین مرتب خلق کرد و اعضایش را منظم و قوایش را تعدیل کرد.
سوگند خداوند به نفس آدمی و
اعتدال آن: «ونفس وما سواها: و قسم به جان آدمی و آن کس که آن را (آفریده و) منظم ساخته، »
مراد از (سواها) (از ماده تسویه ) همان تنظیم و تعدیل قواى روحى انسان است ، از حواس ظاهر گرفته، تا نیروى
ادراک،
حافظه، انتقال،
تخیل، ابتکار،
عشق،
اراده و تصمیم ، و مانند آن در مباحث
علم النفس مطرح شده است .
رباخواری سبب خروج از اعتدال روانی: «الذین یاکلون الر با لا یقومون الا کما یقوم الذی یتخبطه الشیطان من المس ذلک بانهم قالوا انما البیع مثل الر با... : کسانی که
ربا می‌خورند، (در
قیامت) برنمی خیزند مگر مانند کسی که بر اثر تماس
شیطان، دیوانه شده (و نمی‌تواند تعادل خود را حفظ کند؛ گاهی
زمین می‌خورد، گاهی بپا می‌خیزد). این، به خاطر آن است که گفتند: «داد و ستد هم مانند ربا است (و تفاوتی میان آن دو نیست.) »
تفسیر المنار در ذیل آیه (الذین یاکلون الربوا لا یقومون ...) مى گوید.
ابن عطیه در
تفسیر خود گفته : منظور از این عبارت :
تشبیه رباخوار در
دنیا به کسى است که در اثر عارضه غش از حال طبیعى خارج شده ، همچنانکه خود غشى را هم که حرکاتى غیر طبیعى دارد تشبیه به
جن زده کرده و مى گویند: فلانى جن زده شده .
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۴، ص۵۲، برگرفته از مقاله «اعتدال نفس».
