اصول الاستنباط علینقی حیدری (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کتاب «اصول الاستنباط»، به
زبان عربی ، مشتمل بر یک دوره علم
اصول فقه است که به روشی جدید
و با سبکی روان، با ویژگیهای کتب درسی در عصر حاضر، توسط
سید علی نقی حیدری (۱۳۲۵- ۱۴۰۳ ق)، نگاشته شده است
و امروزه، به عنوان اولین کتاب اصولی در
حوزه علمیه، قم به جای «
معالم الاصول » تدریس میگردد.
سید علی نقی حیدری از شاگردان
علامه نایینی و سید ابو الحسن اصفهانی و از دانشمندان
قرن اخیر
عراق و از شخصیتها
و علمای شهر
بغداد است.
مطالب کتاب در ضمن هشت عنوان کلی به شرح زیر تنظیم شده است:
۱. «کلمة المؤلف»؛
۲. «الماع الی تاریخ الفقه
و اصوله»؛
۳. «الجزء الاول مباحث الالفاظ»، مشتمل بر عناوین «تمهید ما هو اصول الفقه»، «مباحث اولیة»، پنج باب
و یک خاتمه؛
۴. «الجزء الثانی الادلة العقلیة»، مشتمل بر یک تمهید
و سه فصل؛
۵. «
التعادل و التراجیح»؛
۶. «الاجتهاد
و التقلید»؛
۷. «تحلیل
و تمحیص لبعض ادلة الاحکام»؛
۸. «توجیه النبی امته فی التشریع الاسلامی».
مؤلف، در این کتاب، علاوه بر طرح مباحث با بیانی ساده
و روان، در پایان هر درس، خلاصهای از همان درس را به همراه تمرینهایی از مطالب آن آورده است.
عنوان اول، مشتمل بر معرفی مختصر کتاب
و بیان شیوه نگارش آن است.
عنوان دوم، بیان گر چهار دوره (دوره
علی علیهالسّلام ، دوره
حسنین و سجاد علیهالسّلام ، دوره
صادقین علیهالسّلام ،
و دوره
امام رضا و فرزندان بزرگوارش)، برای
علم فقه و اصول و وجه اختصاص
شیعه به
فقه اهل بیت و تاسیس
علم اصول فقه است.
عنوان سوم، حاوی تعریف
علم اصول ، موضوع هر علم، تمایز علوم، موضوع
و مسائل
و غایت و تبویب علم اصول، مباحث مربوط به
حقیقت شرعیه و صحیح
و اعم
و اشتراک لفظی
و مشتق ، مباحث مربوط به اوامر
و نواهی
و مفاهیم
و عموم و خصوص و مطلق و مقید و بیان معنای برخی از الفاظ در اصطلاح، است.
عنوان چهارم، شامل بیان حالات سه گانه مکلف در رابطه با
حکم شرعی ، مباحث مربوط به
قطع و ظن و شک است.
عنوان پنجم، مشتمل بر مباحث مربوط به
تعادل و تراجیح است.
عنوان ششم، شامل مباحث
اجتهاد و تقلید است.
عنوان هفتم، حاوی توضیح
و تحلیل برخی از ادله، همچون
قیاس ،
استحسان ،
مصالح مرسله، شرایع پیشین
و مذهب صحابی است.
عنوان هشتم، مشتمل بر مباحثی در رابطه با چگونگی بیان قوانین اسلامی، توسط
پیامبر برای
مسلمانان ، میباشد.
از جمله ویژگیهای مهم این کتاب، طرح مسائل گوناگون، با روشی ساده
و بدون استفاده از الفاظ
و اصطلاحات پیچیده علمی
و خلاصه کردن مباحث هر درس در پایان آن
و ذکر مباحث مهم
و اساسی هر درس، به صورتی مختصر
و مفید
و آوردن تمرینهایی در پایان هر درس
و طرح مباحث اصولی متناسب با سطح علمی
و نیاز مبتدی
و حذف بسیاری از مباحث پیچیده
و غیر ضروری
و اشتمال بر نظریات نو
و جدید میباشد.
نرم افزار جامع اصول فقه، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.