• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اصحاب امام حسن عسکری

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



امام حسن عسکری علیه‌السلام ـ چه در زمان حیات پدر گرامیشان و چه در دوران امامت خویش در شهر سامرا به‌شدت تحت نظر بودند؛ از‌این‌روی ارتباط با یاران به‌سختی صورت می‌گرفت و به همین علت یاران و شاگردان حضرت معمولاً به‌طور ناشناس با امام مرتبط بودند؛ به چند تن از یاران ایشان اشاره می‌کنیم:





۱.۱ - عثمان بن سعید عمری

وی که از قبیله بنی‌اسد بود و به‌علت سکونت در شهر سامرا به عسکری نیز مشهور بود، از یاران و اصحاب خاص امام هادی و امام حسن عسکری و همچنین به‌عنوان نائب اول از نواب اربعه امام زمان ـ عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف ـ به‌حساب می‌آید.

۱.۱.۱ - علت نامیده شدن عثمان به روغن‌فروش

از او در محافل شیعی به نام (سمّان) روغن‌فروش نیز یاد شده است؛ زیرا به‌منظور استتار فعالیت‌های سیاسی، روغن‌فروشی می‌کرد و اموال متعلق به امام را که شیعیان به وی تحویل می‌دادند، در ظرف‌های روغن قرار داده، به محضر امام عسکری ـ علیه‌السلام ـ می‌رساند. وارد شده كه او از مادر از نسل عمر الاطرف بن امام علی علیه السلام بود. او مورد اعتماد و احترام عموم شیعیان بود. پس از رحلت امام حسن عسکری مراسم تغسیل و تکفین و خاکسپاری آن حضرت را در ظاهر، عثمان بن سعید انجام داد.

۱.۱.۲ - وفات عثمان بن سعید

در مورد تاریخ وفات وی اختلاف است، در برخی منابع ۲۶۷ و در برخی ۲۸۰ ق ذکر شده است.
[۸] جاسم، حسین، تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم، ترجمه سید‌ محمد‌ تقی‌ آیت‌ اللهی، ص ۱۵۵.


۱.۲ - محمد بن عثمان

محمد بن عثمان بن سعید ثمری: وی نیز همچون پدر از بزرگان شیعه و از نظر تقوی و عدالت و بزرگواری مورد اعتماد و احترام شیعیان بود و از یاران مورد اعتماد امام عسکری ـ علیه‌السلام ـ بود.

۱.۲.۱ - روایتی از امام عسکری

چنانچه امام عسکری در جواب (احمد بن اسحاق) که سؤال کرده بود به چه کسی از شیعیان و معتمدین حضرت مراجعه کند، حضرت فرمود: عمری (عثمان بن سعید) و پسرش هر دوی آنها امین و مورد اعتماد من هستند، آنچه به تو برسانند، از جانب من می‌رسانند و آنچه به تو بگویند، از طرف من می‌گویند. سخنان آنان را بشنو و از آنان پیروی کن؛ زیرا این دو تن مورد اعتماد و امین من هستند. وی که به‌عنوان نایب دوم امام زمان ـ عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف ـ نیز بوده، در تاریخ ۳۰۴ یا ۳۰۵ هجری قمری وفات یافت.

۱.۳ - احمد بن ابراهیم

احمد بن ابراهیم بن اسماعیل یکی از خواص و نزدیکان امام حسن عسکری بود که آثار ارزنده‌ای در علوم مختلف از خود به یادگار گذاشت.

۱.۳.۱ - آثار احمد بن ابراهیم

کتاب (اسماء الجبال و المیاه و الاودیه) در علم جغرافیا بوده و همچنین در علم لغت تبحر داشته و از کاتبان و همنشینان امام بوده.
وی در سال ۲۹۱ هجری قمری وفات یافت.

۱.۴ - فضل بن شاذان

فضل بن شاذان بن خلیل مکنی به ابومحمد که از مشایخ و ثقات و معتمدین و محدثین اواسط قرن سوم هجری است. وی فقیه متکلم جلیل القدر و از اصحاب حضرت جواد ـ علیه‌السلام ـ و امام هادی و امام حسن عسکری ـ علیهماالسلام ـ بوده و حدود یکصد و هشتاد کتاب به او منسوب است که در موضوعات مختلف نگاشته.

۱.۴.۱ - آثار فضل بن شاذان

از جمله (اثبات الرجعة) (اربع مسائل فی الامامیة)، (الرد علی الباطنیة و القرامطة)، (حدوث العالم) و... او را متوفای ۲۶۰ هجری می‌دانند. و همچنین کتاب الایضاح فی الرد علی سائر الفرق از اوست.

۱.۵ - احمد بن محمد برقى

احمد بن محمد بن خالد برقی (متوفای ۲۷۴ یا ۲۸۰ هـ)، وی نیز از یاران و اصحاب امام حسن عسکری بوده و همچنین پدرش محمد نیز از یاران امام محسوب می‌شد؛ ولی احمد شهرتی بیش از پدر داشته است.

۱.۵.۱ - آثار علمی احمد بن محمد

او دارای آثار علمی بود؛ از جمله المحاسن که حاوی بسیاری از احادیث ائمه است.

۱.۶ - حسین بن اشکیب

حسین بن اشکیب سمرقندی (مروزی) از اصحاب و یاران امام حسن عسکری و در نقل روایت از جانب رجالیون ثقه توصیف شده مدتی در قم خادم حرم حضرت معصومه ـ سلام‌الله‌علیها ـ بوده سپس در سمرقند مقیم و به نشر معارف تشیع پرداخت.

۱.۷ - حسن بن موسی

حسن بن موسی الخشاب از بزرگان و علمای شیعه و از یاران امام عسکری بود.

۱.۷.۱ - آثار علمی حسن بن موسی

وی آثار علمی در موضوعات مختلف داشته؛ از جمله: کتاب الرد علی الواقفة و النوادر و ... .

۱.۸ - ابراهیم الكاتب

اسم اين صحابی بزرگ ابراهیم بن ابی‌حفص بود و کنیه‌اش ابو اسحاق، کاتب و از اصحاب بزرگ امام حسن عسکری ـ علیه‌السلام ـ به‌شمار می‌رود و مردی ثقه و موجه است و همچنین او کتابی در رد اهل غلو و ابی‌الخطاب نوشت.

۱.۹ - احمد بن ادریس قمی

احمد بن ادریس قمی معروف به معلم، از اصحاب و یاران امام عسکری ـ علیه‌السلام ـ به‌شمار می‌رود. او فقیهی ثقه و مورد اعتماد شیعه بود که روایات زیادی نقل کرده و روایاتش صحیح است. دارای اثری به نام نوادر بوده ـ در سال ۳۰۶ درگذشت.

۱.۱۰ - ابو هاشم جعفری

داود بن قاسم بن اسحاق بن عبد الله بن جعفر بن ابی طالب از اهالی بغداد که در نزد ائمه ـ عليهم‌السلام ـ دارای مقام و منزلتی عالی بود و در نقل حدیث او را ثقه دانسته‌اند و از اصحاب خاص امام جواد و هادی و عسکری و حضرت صاحب الزمان ـ عليهم‌السلام ـ محسوب و از همه آنها نقل روايت کرده است.


۱. طوسی، محمد بن حسن، الغیبة، ص ۳۵۴.    
۲. طوسی، محمد بن حسن، رجال الطوسی، ج ۱، ص ۴۰۱.    
۳. طوسی، محمد بن حسن، الغیبة، ص ۲۱۴.    
۴. قمی، عباس، سفینة البحار ومدینة الحکم والآثار، ج ۶، ص ۱۴۵.    
۵. محسنی، آصف، معجم الاحادیث المعتبرة، ج ۱، ص ۱۶۱.    
۶. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۱، ص ۳۳۰.    
۷. طوسی، محمد بن حسن، الغیبة، ص ۳۵۶.    
۸. جاسم، حسین، تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم، ترجمه سید‌ محمد‌ تقی‌ آیت‌ اللهی، ص ۱۵۵.
۹. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۱، ص ۳۳۰.    
۱۰. طوسی، محمد بن حسن، الغیبة، ص ۳۶۶.    
۱۱. نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص ۹۲.    
۱۲. طوسی، محمد بن حسن، فهرست کتب الشیعة واصولهم، ص ۷۲.    
۱۳. رجال نجاشی، احمد بن علی نجاشی، ص ۹۲.    
۱۴. بزرگ تهرانی، محمد محسن، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج ۲، ص ۶۶.    
۱۵. نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص ۳۰۷.    
۱۶. طوسی، محمد بن حسن، فهرست کتب الشیعة واصولهم، ص ۱۹۸.    
۱۷. نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص ۳۰۷.    
۱۸. الایضاح، فضل بن شاذان،تحقیق جلال‌الدین حسینی، ص ۱.    
۱۹. طوسی، محمد بن حسن، فهرست کتب الشیعة واصولهم، ص ۱۹۸.    
۲۰. مامقانی، عبد الله، تنقیح المقال، ج ۷، ص ۲۷۵.    
۲۱. مامقانی، عبد الله، تنقیح المقال، ج ۷، ص ۲۷۹.    
۲۲. نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص ۷۶.    
۲۳. طوسی، محمد بن حسن، فهرست الشیعة واصولهم، ص ۶۴.    
۲۴. رجال نجاشی، احمد بن علی نجاشی، ص ۷۶.    
۲۵. مامقانی، عبد الله، تنقیح المقال، ج ۲۱، ص ۸۸.    
۲۶. نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص ۴۲.    
۲۷. مامقانی، عبد الله، تنقیح المقال، ج ۳، ص ۲۲۳.    
۲۸. نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص ۱۹.    
۲۹. رجال نجاشی،احمد بن علی نجاشی، ص ۱۴۳.    
۳۰. مامقانی، عبد الله، تنقیح المقال، ج ۲۴۱، ص ۲۶.    
۳۱. نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص ۱۵۶.    



سایت اندیشه قم    






جعبه ابزار