• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اشباع

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


اشباع در دو معنای پرخواندن حرکات حروف و سیر کردن گرسنه آمده است.
اشباع به مفهوم نخست از اصطلاحات علم تجوید است و از آن به مناسبت در باب صلات سخن رفته است.


در اصطلاح علم تجوید ، عبارت است از تبدیل ضمه «‌ها» ی ضمیر به «واو» -در صورتی که حرف ماقبل آن مفتوح یا مضموم باشد- و تبدیل کسره «‌ها»‌ی ضمیر به «یا» -اگر ماقبل آن مکسور باشد-؛ مانند: «انه، ماله، اهله، سمعه و بصره» که «انهو، مالهو، اهلهو، سمعهی و بصرهی» خوانده می‌شوند.
[۱] جمعی از نویسندگان، فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، ج۱، ص۹۵۰.    


رعایت قانون اشباع مانند دیگر قوانین تجویدی در قرائت نماز واجب نیست،
[۲] طباطبایی یزدی، محمد کاظم، العروة الوثقی، ج۱، ص۵۱۷.    
بلکه ترک اشباع «ا» در «اللّه» و «ا» و «ب» در «اکبر» مستحب است و به قول مشهور، اگر اشباع در دو کلمۀ یاد شده موجب به وجود آمدن حرف «الف» گردد (آللّه و اکبار)، موجب بطلان نماز می‌گردد.
[۳] نجفی جواهری، محمد حسن، جواهر الکلام، ج۹، ص۲۲۶-۲۲۸.    
[۴] محقق اصفهانی، محمد بن حسن، کشف اللثام، ج۳، ص۴۲۴-۴۲۵.    


۲.۱ - قرائت «ا» در «إِیّٰاکَ نَعْبُدُ...

قرائت «ا» در «إِیّٰاکَ نَعْبُدُ وَ إِیّٰاکَ نَسْتَعِینُ» با اشباع و بدون اشباع جایز است.
[۵] طباطبایی یزدی، محمد کاظم، العروة الوثقی، ج۱، ص۵۳۵.    


۲.۲ - تکلم به دو حرف در نماز

تکلّم به دو حرف هر چند حرف دوم زاییدۀ اشباع حرکت حرف نخست باشد موجب بطلان نماز است.
[۶] نجفی جواهری، محمد حسن، جواهر الکلام، ج۱۱، ص۴۷.    


علامت اشباع مضموم در بعضی قرآن‌ها ضمه معکوس است که بالای «‌ها»‌ی ضمیر می‌گذارند. و علامت اشباع مکسور «الف» مقصوره است که زیر «‌ها»‌ی ضمیر قرار می‌گیرد.
[۷] بیگلری، حسن، سرالبیان فی علوم القرآن، ص۲۰۵.
[۸] موسوی بلده، محسن، حلیة القرآن قواعد تجوید مطابق با روایت حفص از عاصم، ج۲، ص۱۱۰.
[۹] حبیبی، ابوطالب، آموزش تجوید، ص۶۷.


۱. ↑ جمعی از نویسندگان، فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، ج۱، ص۹۵۰.    
۲. ↑ طباطبایی یزدی، محمد کاظم، العروة الوثقی، ج۱، ص۵۱۷.    
۳. ↑ نجفی جواهری، محمد حسن، جواهر الکلام، ج۹، ص۲۲۶-۲۲۸.    
۴. ↑ محقق اصفهانی، محمد بن حسن، کشف اللثام، ج۳، ص۴۲۴-۴۲۵.    
۵. ↑ طباطبایی یزدی، محمد کاظم، العروة الوثقی، ج۱، ص۵۳۵.    
۶. ↑ نجفی جواهری، محمد حسن، جواهر الکلام، ج۱۱، ص۴۷.    
۷. ↑ بیگلری، حسن، سرالبیان فی علوم القرآن، ص۲۰۵.
۸. ↑ موسوی بلده، محسن، حلیة القرآن قواعد تجوید مطابق با روایت حفص از عاصم، ج۲، ص۱۱۰.
۹. ↑ حبیبی، ابوطالب، آموزش تجوید، ص۶۷.


فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۱، ص۵۲۷-۵۲۸.    
فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «اشباع».    


رده‌های این صفحه : آداب تلاوت | تجوید | قرآن شناسی
جعبه ابزار