اسما بنت یزید انصاری (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اسما بنت یزید انصاری یکی از
زنان صحابه و از راویان
احادیث پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم می‌باشد، نام دیگر
اسماء را
فکیهه ، و کنیه‌های او را ام عامر و‌ام سلمه آورده‌اند.
اسما بنت یزید انصاری، از
قبیله اوس و از حاضران در
بیعت رضوان است.
براساس روایتی از خود او، در پی
طلاق وی از همسرش، آیه ۲۲۸
سوره بقره (زنان مطلقه، باید به مدت سه مرتبه
عادت ماهانه دیدن (و پاک شدن)
انتظار بکشند! (عده نگهدارند) و اگر به خدا و روز رستاخیز،
ایمان دارند برای آنها
حلال نیست که آنچه را خدا در رحمهایشان آفریده،
کتمان کنند. و همسرانشان، برای باز گرداندن آنها (و از سر گرفتن زندگی زناشویی) در این مدت، (از دیگران) سزاوارترند، در صورتی که (به راستی) خواهان
اصلاح باشند. و برای زنان، همانند وظایفی که بر دوش آنهاست، حقوق شایسته‌ای قرار داده شده، و مردان بر آنان برتری دارند، و خداوند توانا و
حکیم است.) نازل شد و برای نخستین بار، حکم
عده را برای زنان مطلقه بیان کرد.
در سنن ابی داود از
اسماء انصاریه بنت یزید بن سکن روایت کرده که گفت : در زمان رسول خدا همسرم مرا طلاق داد، و تا آن ایام زن مطلقه عده نداشت، در همان روزهائی که من مطلقه شدم
حکم عده طلاق نازل شد، که می‌فرمود: «والمطلقات یتربصن بانفسهن ثلاثه قروء» ، پس به حکم این
حدیث اسماء انصاریه اولین زنی است که بر آیه مربوط به
عده طلاق عمل کرده است.
و در
تفسیر عیاشی در ذیل آیه «والمطلقات یتربصن بانفسه ن ثلاثه قروء»، از
زراره روایت آمده که گفت : من از
ربیعة الرای شنیدم که می‌گفت : یکی از نظرات من این است که منظور از قرء‌هایی که خدای تعالی در
قرآن نام برده همان
طهر و پاکی بین دو
حیض است نه خود حیض، من وقتی این را از ربیعه شنیدم به خدمت
امام ابی جعفر علیه‌السّلام شرفیاب شده جریان را به عرض آن حضرت رساندم.
در
الدرالمنثور که بیهقی از اسما بنت یزید انصاری روایت کرده که نزد رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم شده در حالی که آن جناب در بین اصحابش قرار داشت، اسما عرضه داشت : پدر و مادرم فدایت باد، من از طرف زنان خدمت شما آمده ام، یا رسول الله جانم به فدایت بدان که هیچ زنی در
شرق و غرب از آمدن من به نزد تو خبردار نشده، مگر آن که نظریه اش مثل همین نظریه‌ای است که من عرض می‌کنم.
خدای تعالی تو را به
حق مبعوث کرد به سوی مردان و زنان (عالم) و ما به تو ایمان آوردیم، و به
معبود تو که تو را فرستاده نیز ایمان آوردیم، و ما طایفه زنان محصور در چهار دیواری خانه‌ها، و تحت سیطره مردان هستیم، و در عین حال پایه و اساس خانه و زندگی شما مردانیم این مائیم که شهوات شما را بر می‌آوریم، و به فرزندان شما حامله می‌شویم، و اما شما مردان در دین
اسلام برتری‌هایی بر ما یافته‌اید، شما به نمازهای
جمعه ، و
جماعت و به عیادت بیماران، و به
تشییع جنازه می‌روید، همه ساله می‌توانید پشت سر هم به
حج بروید، و از همه اینها ارزنده تر این که شما مردان می‌توانید در راه خدا
جهاد کنید، و چون شما به سوی حج و یا
عمره و یا به سوی جهاد می‌روید اموال شما را حفظ می‌کنیم، و برای شما پارچه می‌بافیم، تا لباس برایتان بدوزیم، و اموال شما را تر و خشک می‌کنیم، (در نسخه‌ای دیگر آمده اولادتان را تربیت می‌کنیم) پس آیا در
اجر و ثواب با شما شریک نیستیم؟ حضرت با همه رخسارش روی به اصحاب خود کرد و سپس فرمود: آیا سخن هیچ زنی بهتر از سؤ ال این زن درباره
امر دینیش شنیده‌اید؟ عرضه داشتند: یا رسول الله، هیچ احتمال نمی‌دادیم زنی به چنین مطالبی راه پیدا کند، آنگاه رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم متوجه آن زن شد، و سپس به وی فرمود: ای زن برگرد، و به همه زنانی که این سؤ ال را دارند،
اعلام کن که همین که شما به خوبی
شوهرداری کنید، خشنودی او را به دست آورید، و تابع موافقت او باشد، اجر همه اینها معادل است با اجر همه آنهایی که برای مردان شمردی، زن برگشت در حالی که از شدت خوشحالی مکرر می‌گفت : لا اله الا الله، الله اکبر.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳، ص۳۲۲، برگرفته از مقاله «اسما بنت یزید انصاری».
