اسم تام
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اسم تام یکی از
اصطلاحات به‌کار رفته در
علم منطق بوده و به معنای
اسم دارای معنای مستقل و تام است.
لفظ مفرد در
منطق یا اسم است یا
کلمه (فعل در نزد نحوی‌ها) و یا
ادات. اسم و کلمه به تنهایی بر معنایی دلالت می‌کنند، ولی ادات به تنهایی برمعنایی دلالت ندارند.
الفاظ مفردی که به تنهایی برمعنای مستقلی دلالت دارند، مفردات تام‌الدلاله نامیده می‌شوند؛ مانند: بیشتر اسم‌ها و کلمه‌ها.
الفاظ مفردی که به تنهایی برمعنای مستقلی
دلالت ندارند مفردات غیرتام‌الدلاله نام دارند. بر این اساس، اسم به اسم تام و ناقص
تقسیم می‌شود؛ بیشتر اسم‌ها دلالتشان تام است و تنها اندکی از آنها مثل موجود، هو و کائن در برخی استعمالات، معنای ناقص و غیر تام دارند.
برخی از اسم‌ها و کلمه‌ها (افعال) گاهی به صورت مفردات تام‌الدلاله و گاهی به صورت مفردات غیرتام‌الدلاله استعمال می‌شوند؛ مثل: هو، موجود و کائن (از اسم‌ها) و
کان، وجد و صار (ازکلمه‌ها)؛ مثلاً وقتی گفته می‌شود: «زید موجود» یا «زید کائن» و از آن قصد می‌شود اِخبار از اینکه
ذات موجود است، در این صورت،
کان تامه است و از مفردات تام‌الدلاله به حساب می‌آید و زمانی که گفته می‌شود: «زید موجود قائماً؛ زید ایستاده است»، یا «زید
کان فی الدار؛ زید در خانه است» و یا «زید صار متحرکاً؛ زید در حال حرکت است»، در این صورت،
کان، صار و موجود، معنای ربطی دارند و ناقص‌اند و معنای‌شان وابسته به غیر است؛ در این صورت، مفردات غیرتام‌الدلاله‌اند و اینها همان کلمات وجودیه و اسم‌هایی‌اند که بین دو معنا
ربط می‌دهند و از قبیل ادات‌اند که ذات‌شان دلالتی ندارند بر آنچه که همراه آنها هستند.
پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «اسم تام»، تاریخ بازیابی۱۳۹۵/۱۱/۳.
