أَسِف (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اَسِف: (غَضْبانَ اَسِفاً)«اَسِف» از مادّه
«اسف» آن چنان که
«راغب» در «
مفردات» می‌گوید، به معنای
«اندوه» توام با
«خشم» است.
این کلمه گاهی به هر یک از این دو معنا به تنهایی نیز اطلاق می‌شود و ریشه اصلی آن این است که انسان شدیداً از چیزی ناراحت شود؛ طبیعی است اگر این ناراحتی نسبت به افراد زیردست باشد به صورت
خشم و نشان دادن عکس‌العمل خشم‌آلود ظاهر می‌شود و اگر نسبت به افراد بالادست و کسانی که تاب مقاومت در برابر آنها نیست، بوده باشد؛ به شکل
اندوه آشکار می‌گردد از
«ابن عباس» نیز نقل شده که حزن و غضب (اندوه و خشم) یک ریشه دارد اگر چه لفظ آنها مختلف است.
(وَلَمَّا رَجَعَ مُوسَى إِلَى قَوْمِهِ غَضْبَانَ أَسِفًا قَالَ بِئْسَمَا خَلَفْتُمُونِي مِن بَعْدِيَ أَعَجِلْتُمْ أَمْرَ رَبِّكُمْ وَأَلْقَى الألْوَاحَ وَأَخَذَ بِرَأْسِ أَخِيهِ يَجُرُّهُ إِلَيْهِ قَالَ ابْنَ أُمَّ إِنَّ الْقَوْمَ اسْتَضْعَفُونِي وَكَادُواْ يَقْتُلُونَنِي فَلاَ تُشْمِتْ بِيَ الأعْدَاء وَلاَ تَجْعَلْنِي مَعَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ) (و هنگامى كه
موسی خشمگين و اندوهناك به سوى قوم خود بازگشت، گفت: «پس از من، بد جانشينانى برايم بوديد و آيين الهى را ضايع كرديد؛ آيا در مورد فرمان پروردگارتان و تمديد مدّت ميعاد او، عجله نموديد و زود قضاوت كرديد؟!» سپس
الواح را افكند، و سر برادر خود را گرفت و با
عصبانیّت به سوى خود كشيد؛ برادرش گفت: «فرزند مادرم! اين گروه، مرا در فشار گذاردند و ناتوان كردند؛ و نزديك بود مرا بكشند؛ پس كارى نكن كه دشمنان مرا
سرزنش كنند و مرا در زمره ستمكاران قرار مده»).
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: کلمه
(أَسِفًا) که از اَسَف با دو فتحه و به معنای
اندوه و شدت غضب است، و معنای آیه مورد بحث این است که موسی به قوم خود برگشت در حالی که غضبناک و سخت خشمگین -و یا‌اندوهناک- بود.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «أَسِف»، ص۴۵.
