اسحاق بن بشر بخاری (مقاله‌دوم)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

اسحاق بن بشر بخاری (م ۲۰۶ق)، از راویان، رجال و از اصحاب امام صادق (علیه‌السّلام) بود که از ایشان روایت نقل کرده است.
نجاشی او را از اهل سنت دانسته و در عین‌حال توثیق کرده است اما اکثر رجال‌نویسان اهل سنت او را دروغگو و متروک الحدیث دانسته‌اند.

---

ابوحذیفه اسحاق بن بشر بن محمد قرشی‌ هاشمی بخاری، در بلخ به دنیا آمد و بخارا را وطن خویش قرار داد. ابوحذیفه از موالی بنی‌هاشم و صحابی امام صادق (علیه‌السّلام) بوده و از آن حضرت و نیز از محمد بن اسحاق بن یسار، عبدالملک بن جریح، سعید بن ابی عروبه، جویبر بن سعید، مقاتل بن سلیمان، مالک بن انس، سفیان ثوری، ادریس بن سنان، فضیل بن عیاض، سفیان بن عیینه کوفی و همچنین از مامون عباسی (خلافت ۱۹۸-۲۱۸ق) روایت کرده
و اسماعیل بن عیسی عطار، احمد بن حفص، محمد بن قدامه بخاری و محمد بن عمر داربجردی نیز از او روایت کرده‌اند.

---

نجاشی او را از اهل سنت دانسته و در عین‌حال توثیق کرده است، چنان‌که از اهل سنت محمد بن عمر داربجردی نیز او را توثیق نموده است.
اما اکثر رجال‌نویسان اهل سنت او را دروغگو و متروک الحدیث دانسته‌اند.
علامه تستری تضعیف ابوحذیفه توسط برخی از رجالیون اهل سنت را نقل روایاتی می‌داند که موافق مذهب آنها نیست.

---

شایان ذکر است که برخی مانند نجاشی و ابن حبّان بین او و ابویعقوب اسحاق بن بشر بن مقاتل کاهلی کوفی (م ۲۲۸ق) خلط کرده‌اند.
وجه مشترک اسحاق بن بشر بخاری و اسحاق بن بشر کاهلی در این است که هر دو توسط اهل سنت به دروغگویی و ضعف متهم شده‌اند.

---

به گفته خطیب بغدادی، اسحاق بن بشر بخاری بنا به درخواست‌ هارون الرشید (خلافت ۱۷۰-۱۹۳ق) به بغداد رفته و به نقل حدیث پرداخت، اما سرانجام در سال ۲۰۶ق در بخارا وفات یافت.

---

او کتاب‌های

• الفتوح،
• المبتدا،
  ^[۲۱] ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۸، ص۱۹۰.    
• مقتل عثمان،
  ^[۲۲] شیخ مفید، الجمل، ص۱۳۷.    
• الرده،
• الجمل،
• کتاب حفر بئر زمزم،
• الاَلْوِیة و کتاب صفین
  ^[۲۳] ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۱۲۳.    
  را از خود بر جای گذاشت.
• اسماعیل پاشا دو کتاب دیگر به نام فتوح بیت المقدس و فتوح الامصار را نیز اضافه کرده
  ^[۲۴] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۱۹۶.    
  که به نظر می‌رسد همان کتاب الفتوح باشد. (دیگر منابع:
  ^[۲۵] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۲، ص۶۲۲.    
  ^[۲۶] ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۱، ص۲۷۳.    
  ^[۲۷] اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۱، ص۸۰.    
  ^[۲۸] ابن حبان، محمد بن حبان، المجروحین، ج۱، ص۱۳۵.    
  ^[۲۹] نمازی شاهرودی، علی، مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۱، ص۵۵۳.    
  ^[۳۰] خوئی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۳، ص۱۹۸.    
  ^[۳۱] اعلمی، محمدحسین، دائرة المعارف الشیعیة العامه، ج۳، ص۳۴۴.
  ^[۳۲] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۶، ص۳۲۶.    
  ^[۳۳] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۲، ص۴۰۴.    
  ^[۳۴] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱، ص۶۸۶.    
  ^[۳۵] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۵، ص۳۲۳.    
  ^[۳۶] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۰، ص۲۸۲.    
  ^[۳۷] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۸، ص۲۶۴.    
  ^[۳۸] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۲، ص۲۳۱.    
  ^[۳۹] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۱، ص۲۹۴.    
  ^[۴۰] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۳، ص۳۱.    
  )

---