• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

استفهام تهکمی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



استفهام تهکمی به پرسش به قصد تمسخر مخاطب اطلاق می‌شود.



«تهکم» یعنی استهزا و مسخره کردن، و «استفهام تهکمی» -از اقسام استفهام مجازی - که به آن استفهام استهزایی نیز می‌گویند، آن است که گوینده، هیچ سؤالی از مخاطب ندارد، ولی برای مسخره کردن، سخن خود را به صورت سؤال می‌آورد؛


مانند:
۱. (قالوا یا شعیب اصلاتک تامرک ان نترک ما یعبد آباؤنا...) ؛ "گفتند‌ای شعیب آیا نماز تو به تو دستور می‌دهد که آنچه را پدران ما می‌پرستیده‌اند رها کنیم". در این آیه ، قوم شعیب برای مسخره و استهزای وی، سخن خود را به صورت استفهام گفته‌اند.
۲. (فراغ الی آلهتهم فقال الا تاکلون ما لکم لا تنطقون)؛ "تا نهانی به سوی خدایانشان رفت و(به ریشخند) گفت آیا غذا نمی‌خورید؛ شما را چه شده که سخن نمی‌گویید". در این آیه، سؤال حضرت ابراهیم علیه‌السّلام از بت‌ها، استهزایی و تهکمی است.


۱. سوره هود/۱۱، آیه۸۷.    .
۲. سوره صافات/۳۷، آیه۹۱ - ۹۲.    .
۳. زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن (باحاشیه)، ج۲، ص۳۴۳.    
۴. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن، ج۳، ص۲۷۳.    



فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله«استفهام تهکمی».    



جعبه ابزار